O γόνος των ψαριών «προτιμά τα πλαστικά από το φαγητό του»

Οι πέρκες, και πιθανώς πολλά ακόμα είδη ψαριών, προτιμούν να τρέφονται με μικροσκοπικά σωματίδια πλαστικού και αγνοούν τις φυσικές πηγές τροφής στα αρχικά στάδια της ανάπτυξής, αποκαλύπτει μελέτη περιοδικό στο Science. Αυτό πιθανότατα οδηγεί σε αυξημένη θνησιμότητα και απειλεί τη λειτουργία των οικοσυστημάτων.

Οι εκατομμύρια τόνοι πλαστικών που καταλήγουν κάθε χρόνο σε ποτάμια και θάλασσες διασπώνται με τον καιρό σε μικρά κομμάτια, συχνά αόρατα στο γυμνό μάτι. Πολυάριθμες προηγούμενες μελέτες εντόπισαν τέτοια πλαστικά σωματίδια στο πεπτικό σύστημα ψαριών ή ανίχνευαν τοξίνες που απελευθερώνονται το νερό από αυτά τα σωματίδια. Η νέα μελέτη είναι ωστόσο η πρώτη που εξετάζει άμεσα τις επιπτώσεις των μικροπλαστικών στην ανάπτυξη ψαριών.

Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου της Ουψάλα στη Σουηδία πειραματίστηκαν με αβγά της ευρωπαϊκής πέρκας Perca fluviatilis, τα οποία τοποθετήθηκαν σε δεξαμενές με διάφορες συγκεντρώσεις μικροπλαστικών από πολυστυρένιο, αντίστοιχες με αυτές που παρατηρούνται σε παράκτιες περιοχές της Ευρώπης.

Μόνο το 81% των αβγών στις δεξαμενές με μικροπλαστικά εκκολάφθηκα, συγκριτικά με 96% στο καθαρό νερό, διαπίστωσε η ερευνητική ομάδα.

Επιπλέον, ακόμα και οι γόνοι που κατάφεραν να εκκολαφθούν παρουσίαζαν διαταραχές της ανάπτυξης και ανώμαλη συμπεριφορά. Οι γόνοι της ομάδας αυτής βρέθηκαν να γεμίζουν τα στομάχια τους με πλαστικά, αντί να τρέφονται με ζωοπλαγκτόν όπως είναι το φυσιολογικό. Ως αποτέλεσμα, ήταν σημαντικά μικρότεροι σε μέγεθος συγκριτικά με την ομάδα ελέγχου.

Επιπλέον, τα νεαρά ψάρια που έτρωγαν πλαστικό παρουσίασαν και διαταραχές της συμπεριφοράς. Όταν οι ερευνητές πρόσθεσαν στις δεξαμενές τους την οσμή από τραυματισμένες πέρκες, οι γόνοι θα έπρεπε κανονικά να ακινητοποιηθούν για να μην εντοπιστούν από θηρευτές. Κι όμως, τα ψάρια που είχαν τραφεί με πλαστικό έδειξαν να αγνοούν εντελώς τον χημικό αυτό συναγερμό, κάτι που θα μείωνε δραστικά την πιθανότητα επιβίωσης στο φυσικό περιβάλλον.

Πράγματι, όταν οι πέρκες τοποθετήθηκαν σε δεξαμενές με λούτσους, οι οποίοι είναι φυσικοί εχθροί τους, τα νεαρά ψάρια που είχαν εκτεθεί σε μικροπλαστικά υπέκυψαν στον εχθρό τέσσερις φορές ταχύτερα, και ήταν όλα νεκρά εντός 48 ωρών.

«Είναι η πρώτη φορά που ένα ζώο διαπιστώνεται ότι προτιμά να τρέφεται με σωματίδια πλαστικού. Αυτό αποτελεί πηγή ανησυχίας» σχολίασε ο καθηγητής Πέτερ Έκλεβ, μέλος της ερευνητικής ομάδας.

Σύμφωνα μάλιστα με τους ερευνητές, η ρύπανση από μικροπλαστικά δεν αποκλείεται να ευθύνεται για την παρατηρούμενη μείωση του πληθυσμού πέρκας στη Βαλτική (η πέρκα είναι ψάρι του γλυκού νερού, ζει όμως και στη Βαλτική όπου η αλατότητα είναι χαμηλή).

Περαιτέρω μελέτες μένει να δείξουν αν το φαινόμενο αφορά κι άλλα είδη ψαριών και κατά πόσο επηρεάζει τα οικοσυστήματα ή την υγεία των ανθρώπων που καταναλώνουν τα ψάρια.

Βαγγέλης Πρατικάκης