Μέτρα για τη φορολογία και τις συντάξεις έκρυβε το προσχέδιο της ανακοίνωσης του Eurogroup αλλά τελικά η γερμανική βόμβα δεν έσκασε, καθώς άλλοι υπουργοί Οικονομικών εκτίμησαν ότι θα ήταν αδύνατο για την Αθήνα να πάρει τέτοιες αποφάσεις!
Αυτή η «καυτή» λεπτομέρεια, όπως τη μεταφέρει άρθρο των Financial Times, αν μη τι άλλο ενισχύει την άποψη ότι και το χθεσινό Eurogroup ήταν κομμένο και ραμμένο στα μέτρα του Βόλφαγκανγκ Σόιμπλε, με την ελληνική πλευρά να κινδυνεύει να συνθλιβεί στις Συμπληγάδες ΔΝΤ- Βερολίνου, όπως προκύπτει και από το ανακοινωθέν του χθεσινού Συμβουλίου.
Τι πήρε η Αθήνα
Τι πήρε χθες η Αθήνα; Την ανακοίνωση άμεσης εφαρμογής των βραχυπρόθεσμων μέτρων για την ελάφρυνση του Χρέους, η οποία, όμως, έπρεπε ούτως ή άλλως να γίνει με βάση τις αποφάσεις της 25ης Μαίου, που συνέδεαν αυτά τα μέτρα με την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης. Το «πακέτο» χαρακτηρίζεται τόσο από ευρωπαϊκές όσο κι από ελληνικές πηγές ως πολύ πιο τολμηρό και γενναίο από τις αρχικές προσδοκίες και εκτιμήσεις, οδηγώντας σε μια ελάφρυνση περίπου 22% του ΑΕΠ ως το 2060. Θα πρέπει, ωστόσο, να σημειωθούν δύο πράγματα: 1) όπως αναφέρεται ρητώς στο έγγραφο του ESM, πρόκειται για μέτρα διαχείρισης ρίσκου, τα οποία δεν επιβαρύνουν τα κράτη- μέλη και γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο δεν απαιτείται η έγκριση τους από τα εθνικά Κοινοβούλια 2) εξαρχής, όπως ανέφεραν οι πληροφορίες, ο Βολφγκανγκ Σόιμπλε και οι εμπειρογνώμονες του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών που συμμετείχαν στις τεχνικές συζητήσεις, είχαν ξεκαθαρίσει ότι δεν αντιτίθενται σε τέτοιου είδους μέτρα, από τη στιγμή που δεν συνεπάγονται επιβαρύνσεις για τους Γερμανούς φορολογούμενους. Συμπερασματικά, το «πακέτο» αυτό δεν αντιμετώπιζε πρόβλημα όσο ήταν ανώδυνο για το Βερολίνο.
Ερχονται πρόσθετα μέτρα
Τι θα βρει μπροστά της η Αθήνα; Πρόσθετα μέτρα. Η συμμετοχή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα εγείρει κατ’ αρχάς ζήτημα για το 2018. Αν και η ελληνική πλευρά υποστηρίζει ότι το αρχικό «κενό» έχει σχεδόν κλείσει κι ότι το Ταμείο δεν ζητάει μέτρα για το 2018, η ανακοίνωση του Eurogroup θέτει ως προαπαιτούμενο για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης, τη λήψη μέτρων κι επειδή αξιολόγηση (Staff Level Agreement) χωρίς την υπογραφή του ΔΝΤ δεν υπάρχει, μένει να διαπιστωθεί πόσα και ποια μέτρα θα απαιτηθούν. Υπενθυμίζεται ότι η τελευταία επίσημη πρόβλεψη του Ταμείου ήταν ότι με τα έως τώρα μέτρα η Ελλάδα θα πετύχει πλεόνασμα 1,6% το 2018 και όχι 3,5%.
Κόφτης διαρκείας
Το χειρότερο είναι ότι ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε κατάφερε να «παγώσει» την όποια σκέψη ή συζήτηση για δημοσιονομική χαλάρωση μετά από το 2018 κι έτσι μέχρι νεωτέρας η Αθήνα πρέπει να πιάνει 3,5%. Σύμφωνα με την ελληνική πλευρά, ακόμα κι έτσι δεν χρειάζεται η λήψη νέων μέτρων, καθώς η εκτιμώμενη αύξηση του ΑΕΠ σε συνδυασμό με τα ήδη ληφθέντα μέτρα, «κλειδώνουν» τέτοια πλεονάσματα. Ωστόσο, στο ανακοινωθέν του Eurogroup γίνεται σαφής αναφορά σε μηχανισμό και διαρθρωτικά μέτρα, τα οποία θα οδηγούν σε πλεονάσματα 3,5%. Η σχετική αναφορά παραπέμπει σε «κόφτη» διαρκείας και όχι μόνο, καθώς η συμμετοχή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα συνεπάγεται τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων. Υπενθυμίζεται ότι η θέση του ΔΝΤ για τον «κόφτη» ήταν ότι πρέπει να οριστεί εκ προοιμίου ρητά και συγκεκριμένα ποιες δαπάνες θα περικόπτονται και όχι ποιες δαπάνες θα εξαιρούνται.
Πλεόνασμα 3,5% μέχρι…
Θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς ότι όταν έρθει το 2018, δηλαδή όταν θα έχουν γίνει οι γερμανικές εκλογές, το ζήτημα των πλεονασμάτων μπορεί να ξανανοίξει. Ωστόσο δεν είναι τόσο απλά τα πράγματα. Κατ’ αρχάς τα μέτρα που θα διασφαλίζουν αυτούς τους δημοσιονομικούς στόχους, θα πρέπει να συμφωνηθούν και να ψηφιστούν τώρα. Επιπλέον, οι επικείμενες εκλογές σε Γαλλία, Ολλανδία και Ιταλία θα αλλάξουν τους συσχετισμούς στο Eurogroup, με συνέπεια ούτε ο Μ. Σαπέν- ο οποίος σύμφωνα με πληροφορίες υποστήριξε το 3,5% μόνο για 3 χρόνια- να βρίσκεται στην ίδια θέση, ούτε ο Γ. Ντάισελμπλουμ- που αναμένεται να δώσει τη θέση του στον Ισπανό Ντε Γκίντος, ο οποίος θεωρείται άνθρωπος του Β. Σόιμπλε- ούτε πιθανότατα ο Π.Κ. Πάντοαν. Αντιθέτως, εκτός απροόπτου, θα παραμένει στη θέση του ο Β. Σόιμπλε.
Η κατάσταση για την Αθήνα περιπλέκεται από τη στάση του ΔΝΤ. Όπως προκύπτει από χθεσινοβραδινές δηλώσεις αξιωματούχου του, το Ταμείο δεν «καίγεται» στην πραγματικότητα για χαμηλότερα πλεονάσματα, καθώς θεωρεί ότι είναι ευρωπαϊκή υπόθεση. Αυτό σημαίνει πολύ απλά ότι δεν πρόκειται να τα «σπάσει» με το Βερολίνο γι’ αυτό το λόγο, αλλά θα μεταφέρει την πίεση στην Αθήνα, έτσι ώστε να διασφαλιστεί το 3,5% για όσο αποφασίσουν οι Ευρωπαίοι. Ειδικά όσον αφορά στα εργασιακά, οι Ευρωπαίοι απέφυγαν χθες να πάρουν πολιτική απόφαση ή να δώσουν πολιτική κατεύθυνση και πέταξαν το «μπαλάκι» στο Κουαρτέτο, όπου ως γνωστόν συμμετέχει το ΔΝΤ κι αυτό ενισχύσει τους φόβους της Αθήνας ότι το ευρωπαϊκό κεκτημένο θα πάει… περίπατο προκειμένου να βάλει το Ταμείο την υπογραφή του.
Υπάρχει, όμως, ένας ακόμα κίνδυνος. Η πρώτη αντίδραση του Ταμείου στις ανακοινώσεις για το Χρέος ήταν αρνητική, καθώς θεωρούν ότι αυτά τα μέτρα δεν επαρκούν. Σημειωτέον ότι οι Ευρωπαίοι επιχείρησαν μια ομολογουμένως έξυπνη ντρίπλα, αναλαμβάνοντας δέσμευση να πράξουν ό,τι χρειάζεται αλλά μετά από το 2018, με βάση την Ανάλυση Χρέους που θα κάνει τότε το Ταμείο, εξυπηρετώντας στην πραγματικότητα μια ακόμα στρατηγική επιλογή του Β. Σόιμπλε. Στην περίπτωση που το Ταμείο επιμείνει στη θέση του, όσο τραβάει αυτό το παζάρι με τους Ευρωπαίους, τόσο θα παραμένει σε εκκρεμότητα το ελληνικό ζήτημα κι αυτό οδηγεί στην ανατροπή όλων των χρονοδιαγραμμάτων για συμμετοχή στο πρόγραμμα της ΕΚΤ, για μεγαλύτερη χαλάρωση των capital controls, για έξοδο στις αγορές, για επιστροφή σε ενάρετο οικονομικό κύκλο…
Γιώργος Παππούς / iefimerida.gr
