Ηδίκη της Χρυσής Αυγής ξεκίνησε στις 20 Απριλίου 2015, μια ημέρα διπλά συμβολική – για όποιον, βεβαίως, έχει έφεση στους συμβολισμούς: την παραμονή της 48ης επετείου από το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967 και ανήμερα της 126ης επετείου από τη γέννηση του Αδόλφου Χίτλερ. Η χλεύη της Ιστορίας είναι προφανής, μολονότι η Χρυσή Αυγή δεν οδηγήθηκε στο δικαστήριο για κανέναν από αυτούς τους δύο πυλώνες της ιδεολογίας της. Εάν αμφότεροι οι πυλώνες μνημονεύτηκαν κατά κόρον, τόσο στο ογκωδέστατο παραπεμπτικό βούλευμα του εισαγγελέα Ισίδωρου Ντογιάκου, όσο και στην υπερ-πεντάχρονη ακροαματική διαδικασία, ήταν αποκλειστικά με την πρόσληψη της ιδεολογίας ως ενός ιδιόμορφου «τροφοδότη λογαριασμού»: δίχως αυτή τη δικέφαλη ιδεολογία, τα εγκλήματα της Χρυσής Αυγής παραμένουν ανεξήγητα. Οπως δήλωσε και ο Γιώργος Ρουπακιάς κατά την απολογία του για τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα: «Εχει γίνει μια απλή ανθρωποκτονία και το έκαναν πολιτικό ζήτημα». Σωστό κι αυτό. Τι ζόρι τραβάμε για μια απλή ανθρωποκτονία;
Οι περισσότεροι από εμάς, με τη στιβαρή τηλεοπτική παιδεία, έχουμε εξοικειωθεί εξ απαλών ονύχων με την περίφημη «σκηνή του εγκλήματος»: μια κίτρινη κορδέλα περιφράσσει τον τόπο όπου «έγινε το κακό» και αποτρέπει τους περίεργους από το να τον παραβιάσουν.
Η περίφραξη εξυπηρετεί μια πρωταρχική επιδίωξη: να μην εξαφανιστούν ή να μην αλλοιωθούν (είτε σκόπιμα είτε από αμέλεια) πολύτιμα αποδεικτικά στοιχεία – δακτυλικά αποτυπώματα, γενετικό υλικό, παράπλευρες φθορές κ.ο.κ. – για την τέλεση του εγκλήματος και την πιθανή ταυτότητα του δράστη. Ακόμη και το περίγραμμα με κιμωλία του θύματος στην άσφαλτο, πολλές ώρες ή και ημέρες αφότου το θύμα έχει διακομιστεί στο νοσοκομείο ή στο νεκροτομείο, σκοπό έχει τη διασταύρωση και τον έλεγχο της αξιοπιστίας όλων των μαρτυριών γύρω από το έγκλημα. Κάθε τι στη «σκηνή του εγκλήματος» προειδοποιεί: «Ο,τι και αν δηλώσετε εκ των υστέρων, ό,τι και αν ισχυριστείτε, όποιο άλλοθι και αν προβάλλετε, πάντοτε θα υπάρχει μια αλήθεια έτοιμη να σας διαψεύσει: η αλήθεια των δεδομένων».
Πάντοτε; Δεν είμαι πια τόσο σίγουρος. Για την ακρίβεια, άρχισε να κλονίζεται η πεποίθησή μου από τον περασμένο Δεκέμβριο, όταν η απρόσμενη εισαγγελική άποψη για την απουσία «κεντρικού σχεδιασμού» στα κακουργήματα της Χρυσής Αυγής μού προσέφερε τη δυνατότητα μιας διαφορετικής «ανάγνωσης» των δεδομένων. Τα Τάγματα Εφόδου, οι δολοφονικές επιθέσεις στους μετανάστες και στους συνδικαλιστές, οι παραστρατιωτικές παρελάσεις, η ναζιστική συνθηματολογία, η Αρχή του Φύρερ, τα κείμενα που υμνούσαν τον «μεγάλο κοινωνικό αναμορφωτή» Αδόλφο Χίτλερ, τους «μαχητές της Βέρμαχτ» και τη «σπορά των ηττημένων του ’45», η σφαγή του Παύλου Φύσσα… – όλα μα όλα ήταν αυτοτελή, ασύνδετα επεισόδια κάποιων ευέξαπτων, χωρίς έρμα και χωρίς καθοδήγηση, θλιβερό προανάκρουσμα των καιρών που ζούμε: μην κουβαλάτε κοφτερά μαχαίρια σε δημόσιους χώρους· όλο και μπορεί να πέσει πάνω τους κάποιος αφηρημένος περαστικός.
Πράγματι. Δίχως τον εγκληματικό «τροφοδότη λογαριασμό» της δικέφαλης ιδεολογίας, η δράση της Χρυσής Αυγής δεν βγάζει νόημα. Η ίδια η «σκηνή του εγκλήματος» δεν βγάζει νόημα. Στο κάτω-κάτω τι είναι μια «σκηνή του εγκλήματος»; Δεν θα μπορούσε ακόμη κι ένας μέτριος εικαστικός καλλιτέχνης να στήσει μια «σκηνή του εγκλήματος» στο άψε-σβήσε; Εάν αύριο-μεθαύριο περάσει ένας ανυποψίαστος διαβάτης από τη «σκηνή του εγκλήματος», τι θα δει στην πραγματικότητα; Μια κίτρινη κορδέλα, ένα περίγραμμα με κιμωλία, «μην προχωράτε», «μη διασχίζετε»… – ένα σκηνικό με λιτά μέσα.
Οσοι εξακολουθούν να πιστεύουν ότι η Χρυσή Αυγή είναι μια εγκληματική παραστρατιωτική ναζιστική οργάνωση – λυπάμαι που θα το πω: από αυτοσχεδιασμό, τέχνη και θέατρο δεν σκαμπάζουν γρι.
