Παρά το γεγονός ότι έχει την εικόνα μιας υπερσύγχρονης πόλης, οι αρχαίες δεισιδαιμονίες εξακολουθούν να διαδραματίζουν καθημερινό ρόλο στη ζωή των ανθρώπων στο Χονγκ Κονγκ.
Σε μια καυτή και υγρή μέρα στο Χονγκ Κονγκ, η ντόπια χρηματοοικονομική υπάλληλος Wai Li, επισκέπτεται το Wong Tai Sin, τον πιο πολυσύχναστο ναό της πόλης, για να χρησιμοποιήσει μια πρακτική πρόβλεψης του μέλλοντος, που ονομάζεται kau cim, όπως αναφέρει το BBC..
Σύμφωνα με αυτή τη δημοφιλή πρακτική, κουνάς έναν κύλινδρο γεμάτο με «μπαστούνια τύχης» από μπαμπού, με αριθμό 1-100, έως ότου ένα από τα μπαστούνια πέσει στο έδαφος. Κάθε ραβδί έχει μια αντίστοιχη ιστορία που, όταν ερμηνεύεται από τους κατοίκους του ναού, σας δίνει την ευκαιρία να ρίξετε μια ματιά στο μέλλον σας.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Η Li γονατίζει σε ένα μαξιλάρι προσευχής μπροστά από τον κύριο βωμό του ναού, κλείνει τα μάτια της και αρχίζει να κουνάει το σωληνάκι της μοίρας ενώ εστιάζει στην ερώτηση που θέλει απάντηση. Λίγα λεπτά αργότερα το ραβδί με αριθμό 24 πέφτει στο έδαφος. Προχωρώντας στη στοά του ναού – μια διώροφη καλυμμένη δίοδο που περιέχει 161 θαλάμους – η Li συναντά τον, έναν βετεράνο μάντη εδώ και 20 χρόνια, ο οποίος ερμηνεύει το ραβδί της τύχης σε σχέση με την καθοδήγηση για την καριέρα της που αναζητά.
Καθισμένος απέναντί της, ο Master Joseph λέει στη Li να μην περιμένει καμία πρόοδο ή προαγωγή φέτος και ότι πιθανότατα θα αντιμετωπίσει μερικές απογοητεύσεις στο μέτωπο της εργασίας. Συνολικά, λέει, η τύχη της θα είναι μέτρια.
Η Li, η οποία έχει επισκεφτεί πολλές φορές το ναό στο παρελθόν, πιστεύει ότι η ανάγνωση είναι ακριβής. «Ο Wong Tai Sin δεν απέτυχε ποτέ πριν», είπε. «Πάντα έρχομαι εδώ όποτε έχω ερωτήσεις ή αποφάσεις για το μέλλον μου. Πιστεύω ότι είναι ακριβής. Έχει υπάρξει ακριβής στο παρελθόν».
Η γυναίκα δεν είναι θρησκευόμενη, αλλά, όπως πολλοί από τους 10.000 καθημερινούς επισκέπτες που περνούν από το ναό, είναι ανοιχτόμυαλη όταν πρόκειται για τοπικές δεισιδαιμονικές πρακτικές. «Αν είμαι ειλικρινής, νομίζω ότι πολλοί άνθρωποι του Χονγκ Κονγκ είναι δεισιδαιμονικοί με κάποιους τρόπους. Οι περισσότεροι άνθρωποι εδώ θα κάνουν πράγματα για να αυξήσουν την τύχη τους ή να αποφύγουν την κακή τύχη».
Ήταν η πρόληψη, είπε η Li, που την εμπόδισε να ενοικιάσει ένα νέο διαμέρισμα πρόσφατα. «Η διαχείριση του κτηρίου μου πρόσφερε το δωμάτιο με αριθμό 1404», είπε. «Δεν θα έβλεπα καν το διαμέρισμα, καθώς αυτός ο αριθμός στα καντονέζικα ακούγεται σαν “σίγουρα θα πεθάνει”. Δεν θέλω να το ρισκάρω να ζήσω εκεί, παρόλο που μου πρόσφεραν απότομη έκπτωση στο ενοίκιο».
Η Li δεν είναι η μόνη που αποφεύγει ενεργά ή φοβάται οποιαδήποτε σχέση με τον αριθμό τέσσερα, κάτι που είναι γνωστό ως «τετραφοβία». Στα καντονέζικα, το 4 ακούγεται σαν τη λέξη που έχουν για τον θάνατο. Το 14 και το 24 θεωρούνται ακόμη πιο άτυχα, καθώς το 14 ακούγεται σαν τη φράση «σίγουρα θα πεθάνεις» και το 24 σαν τη φράση «εύκολο να πεθάνεις». Πολυκατοικίες, ξενοδοχεία, γραφεία και ακόμη και νοσοκομεία στην πόλη παραλείπουν συχνά ορόφους που περιέχουν τον αριθμό.
«Είναι ένα προληπτικό πράγμα», είπε ο John Choi, ο οποίος έχει εργαστεί ως δάσκαλος του Φενγκ Σούι στο Χονγκ Κονγκ για περισσότερα από 10 χρόνια. «Ακόμη και στην πολυκατοικία μου δεν υπάρχουν οι όροφοι 40 έως 49. Καταλήγει στο 39 και μετά ξεκινά ξανά με τον 50ο όροφο. Δεν υπάρχει 4ος, 14ος, 24ος ή 54ος όροφος».
Πέρα από τους χαμένους ορόφους, ένα άλλο κοινό θέαμα έξω από τα κτίρια και τα σπίτια σε όλη την πόλη είναι τα ιερά του Tu Di Gong. Αυτά τα μικρά ιερά, είναι αφιερωμένα στην κινεζική θεότητα Tudi Gong, θεός του χώματος και του εδάφους, ο οποίος πιστεύεται ότι κρατά μακριά την αρνητική ενέργεια ή τα φαντάσματα, και ευλογεί τους ανθρώπους που ζουν στο έδαφος του. Συνήθως βρίσκονται έξω από την κύρια είσοδο των κτιρίων.
«Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι οι θεοί και τα πνεύματα έχουν μεγάλη δύναμη να αλλάξουν την τύχη ή τη μοίρα ενός ατόμου», είπε ο Choi. «Ίσως βρείτε πολλά καταστήματα να έχουν ένα ιερό Tu Di Gong δίπλα στην κύρια είσοδο τους. Με παρόμοια έννοια, είναι σαν ένα γραφείο διαχείρισης που εμποδίζει τους εισβολείς να μην εισέλθουν στο κατάστημα».
Ο Choi υποστηρίζει ότι η άκρως ανταγωνιστική φύση της πόλης είναι αυτό που ωθεί πολλούς ανθρώπους να υιοθετήσουν προληπτικές πεποιθήσεις για να προσπαθήσουν να ενισχύσουν την τύχη και τις ευκαιρίες τους.
«Σε ένα μέρος τόσο ανταγωνιστικό, πώς μπορείς να ξεπεράσεις τους άλλους;» είπε ο Choi. «Το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι να χρησιμοποιήσεις το φενγκ σούι για να ενισχύσεις την τύχη σου».
Το Φενγκ Σούι, που κυριολεκτικά σημαίνει «αέρας και νερό», είναι η αρχαία κινεζική πρακτική της χρήσης ενεργειακών δυνάμεων για την εναρμόνιση ατόμων με το περιβάλλον τους για να φέρουν καλύτερη τύχη και υγεία. Μια μορφή γεωμαντείας (η πρακτική της τακτοποίησης ή τοποθέτησης κτιρίων ή άλλων τοποθεσιών για εύνοια), σήμερα απαγορεύεται στην ηπειρωτική Κίνα από το Κομμουνιστικό Κόμμα ως «φεουδαρχική δεισιδαιμονία», καθώς έρχεται σε αντίθεση με τη βασική πίστη του κόμματος στον μαρξισμό.
«Όταν απαγόρευσαν για πρώτη φορά το φενγκ σούι στην Κίνα, πολλοί δάσκαλοι του φενγκ σούι έφυγαν και έφτασαν στο Χονγκ Κονγκ», δήλωσε ο Choi. «Κάποιοι από αυτούς πήγαν επίσης στην Ταϊβάν για τους ίδιους λόγους».
Σήμερα, το φενγκ σούι παραμένει δημοφιλές στο Χονγκ Κονγκ και ο Choi λέει ότι περίπου το 40% αυτών που αναλαμβάνουν τη δημιουργία κτιρίων, εξακολουθούν να συμβουλεύονται έναν ειδικό φενγκ σούι για να τους δώσουν οδηγίες για τον πιο ευοίωνο σχεδιασμό των έργων τους. Οι τιμές διαβούλευσης κυμαίνονται συνήθως από 8 HK $ / τετραγωνικά πόδια με έναν κανονικό κύριο, έως 30 HK $ / τετραγωνικά πόδια με έναν κύριο υψηλής ποιότητας. Εάν πρόκειται για νέο οικοδομικό έργο, μπορεί να κυμαίνεται από 1 εκατομμύριο δολάρια ΗΠΑ έως μερικά εκατομμύρια δολάρια ανά έργο.
Οι περισσότεροι από τους ουρανοξύστες στην κεντρική επιχειρηματική περιοχή της πόλης, θεωρούνται κτήριαφενγκ σούι . Στην πραγματικότητα, πολλά από τα σχεδιαστικά τους χαρακτηριστικά έχουν επηρεαστεί από την αρχαία πρακτική.
Οι ειδικοί λένε ότι υπάρχει ακόμη και μια μάχη φενγκ σούι στο κέντρο της πόλης. Ο ουρανοξύστης της Τράπεζας της Κίνας λέγεται ότι μοιάζει με μια λεπίδα που κόβει την περιουσία των γύρω κτιρίων με την άσχημη ενέργεια που είναι γνωστή ως «sha qi», που σημαίνει «σκοτώνοντας ενέργεια». Το γειτονικό κτίριο της HSBC φέρεται να έχει προσθέσει δύο αντικείμενα σαν κανόνι στον τελευταίο όροφο ως άμυνα.
Λίγο μετά την ολοκλήρωση του Tower of Bank of China το 1989, η τιμή της μετοχής της HSBC μειώθηκε σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα. Για να εκτρέψει την αρνητική ενέργεια, η HSBC έστρεψε αντικείμενα που μοιάζουν με κανόνια απευθείας στην Τράπεζα της Κίνας. Από τότε, σύμφωνα με το μύθο, η απόδοση της HSBC έχει βελτιωθεί.
Μετά από μακρές διαβουλεύσεις με ειδικούς του φενγκ σούι, η HSBC τοποθέτησε επίσης δύο χάλκινα λιοντάρια ακριβώς μπροστά από την κύρια είσοδο της. Στο φενγκ σούι, τα λιοντάρια είναι σύμβολο προστασίας, πλούτου και κοινωνικής κατάστασης. Δεδομένου ότι η HSBC είναι η έκτη μεγαλύτερη τράπεζα στον κόσμο, σε ορισμένους ντόπιους, αρέσει να χτυπούν τις μύτες και τα πόδια των λιονταριών με την ελπίδα ότι κάποια από την καλή τους τύχη, θα μεταδοθεί σε αυτούς.
«Πιστεύουμε ότι αγγίζοντας κάποια ευοίωνα αντικείμενα φενγκ σούι μπορεί να φέρει καλή τύχη στον εαυτό μας», δήλωσε ο Choi. Είναι παρόμοιο, λέει, με το να κάνεις παρέα με τυχερούς – θα βρεθείς εκτεθειμένος σε περισσότερες καλές ευκαιρίες, αλλά δεν υπάρχουν ποτέ εγγυήσεις. «Για να πετύχεις επιτυχία, υπάρχει μια παλιά κινεζική παροιμία που λέει ότι το 70% βασίζεται στη σκληρή δουλειά σου, το 30% στηρίζεται στην τύχη σου».
Ο Choi συνήθως συμβουλεύει για τον σχεδιασμό εσωτερικών χώρων, με σκοπό να εξασφαλίσει το καλύτερο φενγκ σούι για τους πελάτες του. Εάν έχει χτιστεί πρόσφατα ένα κτίριο, θα μπει στη μονάδα και θα υπολογίσει πού θα τοποθετήσει τις πόρτες για να φέρει τη βέλτιστη τύχη. «Για οποιαδήποτε μονάδα, η πόρτα είναι κρίσιμο πράγμα», είπε. «Η πόρτα έχει να κάνει με την τύχη και την ευημερία. Μπορούμε να ευθυγραμμίσουμε την πόρτα με πολύ ευοίωνη γωνία και να την εγκαταστήσουμε σε ευοίωνο χρόνο χρησιμοποιώντας μια πυξίδα φενγκ σούι για να κάνουμε υπολογισμούς», αναφέρει. Συμβουλεύει επίσης τους πελάτες σχετικά με τις βέλτιστες ρυθμίσεις φενγκ σούι για τα σπίτια τους χρησιμοποιώντας την ημερομηνία γέννησής τους για να καθορίσουν την καλύτερη κατεύθυνση για τα πράγματα.
Σύμφωνα με τον Choi, το φενγκ σούι δεν χρειάζεται να είναι ακριβό. Ο πιο οικονομικός τρόπος είναι να τοποθετήσετε στολίδια φενγκ σούι σε ορισμένες περιοχές. Κυρίως θα δείτε wu lou – που σημαίνει «ο δωρητής της ζωής». Αυτά τα μικρά αντικείμενα, που είναι συχνά κατασκευασμένα από ορείχαλκο και έχουν σχήμα νεροκολοκύθας, μπορούν να τοποθετηθούν ειδικά για να απορροφούν αρνητική ενέργεια και να ελαχιστοποιούν τις επιπτώσεις της ασθένειας και της κακής τύχης.
Οι προληπτικές πεποιθήσεις στο Χονγκ Κονγκ επεκτείνονται και στους νεκρούς. Κατά τη διάρκεια φεστιβάλ προς τιμήν και σεβασμό των αποθανόντων προγόνων, μεταξύ των οποίων, το φεστιβάλ Qingming, που πραγματοποιήθηκε τον Απρίλιο, οι θρηνητές θα κάψουν χάρτινα είδωλα, που απεικονίζουν χρήματα, σπίτια και ακόμη και τις πιο πρόσφατες συσκευές όπως smartphone και τηλεοράσεις. Πιστεύεται ότι αυτές οι προσφορές θα επιτρέψουν στους νεκρούς να έχουν μια ευτυχισμένη και ευημερούσα μετά θάνατον ζωή.
«Πιστεύουμε ότι αν φροντίσεις τους προγόνους, θα σε ευλογούν σε αντάλλαγμα», είπε ο Choi. «Όταν ο πατέρας μου πέθανε ήταν τότε αρκετά φτωχός. Έτσι κάναμε πολλά πράγματα για αυτόν, ώστε να μπορεί να είναι πλούσιος στη μετά θάνατον ζωή. Ακόμα και εγώ το έκανα. Αυτή είναι μια προληπτική κοινωνία».
Οι λόγοι πίσω από το πλούσιο ρεπερτόριο των προληπτικών πεποιθήσεων του Χονγκ Κονγκ είναι δύσκολο να εντοπιστούν. Όντας μια πρώην βρετανική αποικία για περισσότερα από 150 χρόνια, και απορροφόντας τόσο τις ανατολικές όσο και τις δυτικές πεποιθήσεις, σήμερα πολλοί κάτοικοι πιστεύουν σε δημοφιλείς δεισιδαιμονίες και από τους δύο πολιτισμούς. Για παράδειγμα, οι κάτοικοι του Χονγκ Κονγκ θα αποφύγουν το περπάτημα κάτω από σκάλες (θεωρείται κακή τύχη στη Δύση), καθώς και να αποφύγουν να δώσουν ένα ρολόι ως δώρο (θεωρείται κακή τύχη στα Κινέζικα, καθώς η λέξη για το ρολόι ακούγεται παρόμοια με την παρακολούθηση μιας κηδείας).
Ο Yan Zhang, καθηγητής στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Σιγκαπούρης, ο οποίος έχει συντάξει μελέτες σχετικά με το ρόλο που διαδραματίζουν οι δεισιδαιμονικές τελετές στην αποτροπή της κακής τύχης, λέει πως ο πιο σημαντικός λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι πιστεύουν στις δεισιδαιμονίες, είναι για να αποκτούν μια αίσθηση ελέγχου στο περιβάλλον τους.
«Η εκτέλεση δεισιδαιμονικών ενεργειών κάνει τους ανθρώπους να αισθάνονται τον έλεγχο, κάτι που τους κάνει να αισθάνονται λιγότερο ανήσυχοι ή νευρικοί», δήλωσε ο Zhang. «Η θρησκεία, η επιστήμη και η δεισιδαιμονία, μπορούν όλα να βοηθήσουν τους ανθρώπους να έχουν την αίσθηση του ελέγχου και της παρηγοριάς. Το Χονγκ Κονγκ δεν είναι ιδιαίτερα θρησκευτικό μέρος, οπότε για να αισθανθεί κανείς καλύτερα, πρέπει να βασιστεί είτε στην επιστήμη είτε στη δεισιδαιμονία».
Όποια και αν είναι η αιτία, οι προληπτικές πεποιθήσεις της πόλης είναι απίθανο να εξαφανιστούν σύντομα. «Οι προληπτικές πεποιθήσεις μπορεί να ενημερώνονται με την πάροδο του χρόνου, όταν οι άνθρωποι γνωρίζουν καλύτερα πώς λειτουργούν ορισμένα πράγματα», δήλωσε ο Zhang. «Ωστόσο, δεν προβλέπω ότι οι προληπτικές πεποιθήσεις θα εξαφανιστούν εντελώς. Δεδομένου ότι οι άνθρωποι δεν μπορούν ποτέ να έχουν πλήρη έλεγχο στη ζωή τους, οι προληπτικές πεποιθήσεις θα παραμείνουν για όσο μπορούμε να φανταστούμε».
