Η Εθνική Πινακοθήκη, στις 24 Μαρτίου, συμβολικά θα υποδεχθεί τους ξένους ηγέτες που θα τιμήσουν με την παρουσία τους τη χώρα στη διακοσιοστή επέτειο της Επανάστασης του 1821 και θα ξεναγηθούν στο αφιέρωμα για τα 200 χρόνια. Τα εγκαίνια της ανακαινισμένης Εθνικής Πινακοθήκης και η απόδοσή της στο ελληνικό και στο διεθνές φιλότεχνο κοινό θα πραγματοποιηθούν μόλις το επιτρέψουν οι υγειονομικές συνθήκες. Το νέο υπερσύγχρονο κτίριο, προϋπολογισμού 60 εκατ. ευρώ, περιλαμβάνει υπερδιπλάσιους εκθεσιακούς χώρους (21.000 τ.μ. έναντι 9.720 τ.μ.), χώρο περιοδικών εκθέσεων 2.000 τ.μ., αμφιθέατρο, καφέ, εστιατόριο.
Το ταξίδι της Εθνικής Πινακοθήκης
1836: Ο Βαυαρός αρχιτέκτονας Λέο φον Κλέντσε εκπονεί μελέτη για ένα «Παντεχνείον» που θα στεγάζει τις αρχαιολογικές συλλογές, το Σχολείο των Τεχνών αλλά και μια Πινακοθήκη. Θα φτάσουμε όμως στο 1878 για να δημιουργηθεί στον χώρο του Πολυτεχνείου από τον διευθυντή του, F. Zentner, ο πρώτος πυρήνας με 117 έργα τέχνης τα οποία είχε συγκεντρώσει στο υπουργείο Εσωτερικών και στην Αίγινα ο Ιωάννης Καποδίστριας.
1900: Ιδρύεται με νόμο η Εθνική Πινακοθήκη. Ο ζωγράφος Γεώργιος Ιακωβίδης καλείται από το Μόναχο για να αναλάβει τη διεύθυνση. Η Πινακοθήκηστεγάζεται σε τρεις αίθουσες του β΄ ορόφου του Πολυτεχνείου.
1901: Στη συλλογή προστίθενται τα έργα της δωρεάς του Αλεξάνδρου Σούτσου. Σε όλη την ιστορία της Πινακοθήκης, οι δωρεές Ελλήνων καλλιτεχνών, των οικογενειών τους αλλά και μεγάλων ευεργετών και ευπατρίδων αποτελούν σημαντικό κεφάλαιο.
Tιέπολο Τζοβάννι-Μπαττίστα (;) (1696-1770), «Η προσευχή στον κήπο της Γεθσημανής». Δωρεά Πολυτεχνείου.
1901: Στη μόνιμη έκθεση που οργανώνεται στο Πολυτεχνείο παρουσιάζεται κυρίως, ζωγραφική που προσελκύει την προσοχή των λιγοστών φιλότεχνων Αθηναίων της εποχής. Ενα από τα έργα που ξεχωρίζουν είναι η «Προσευχή στον Κήπο της Γεθσημανής» του Giovanni-Battista Tiepolo.
1918: Ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου διορίζεται διευθυντής. Ενα από τα πρώτα έργα που αγοράζει, έναντι 6.000 δραχμών με χορηγία του Δημοσίου, είναι η «Πλαγιά» του Παρθένη. Το 1931 σε δημοπρασία στο Μόναχο, το ελληνικό κράτος καταβάλλει 5.900.000 δρχ. για τη Συναυλία των Αγγέλων του Θεοτοκόπουλου.
1941: Η Πινακοθήκη αναγκάζεται να εγκαταλείψει το κτίριο του Πολυτεχνείου λόγω επιτάξεως από τον στρατό κατοχής. Τα έργα μεταφέρονται και φυλάσσονται στα υπόγεια του Αρχαιολογικού Μουσείου και στο θησαυροφυλάκιο της Τράπεζας της Ελλάδος.
1949: Τη διεύθυνση αναλαμβάνει ο ιστορικός τέχνης και βυζαντινολόγος Μαρίνος Καλλιγάς. Στη διάρκεια της θητείας του η Πινακοθήκη μπαίνει σε νέα φάση και ο εμπλουτισμός των συλλογών γίνεται συστηματικός με έργα ζωγραφικής, γλυπτικής και χαρακτικής μεταξύ των οποίων και αντίτυπα καλής ποιότητας χαρακτικών του Ρέμπραντ, του Γκόγια, του Ντίρερ κ.ά.
1952: Η Εθνική Πινακοθήκη συνεχίζει να διάγει νομαδικό βίο. Για τα επόμενα τέσσερα χρόνια στεγάζεται σε δύο ορόφους της οδού Κολοκοτρώνη 11, όπου άλλοτε ήταν το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας. Στη συνέχεια, τα γραφεία και τα έργα μεταφέρονται στους στρατώνες του Πυροβολικού, στη γωνία των οδών Ριζάρη και Βασιλίσσης Σοφίας.
1953: Ο Μαρίνος Καλλιγάς παρουσιάζει εκθέσεις με έργα της μόνιμης συλλογής του μουσείου στις αίθουσες του Ζαππείου Μεγάρου.
1954: Συγχωνεύεται με νόμο η Εθνική Πινακοθήκη με το κληροδότημα Αλεξάνδρου Σούτσου, απ’ όπου προέρχεται και η διπλή της ονομασία, και το γεγονός συμβάλλει αποφασιστικά στην ανάπτυξή της.
1956: Προκηρύσσεται αρχιτεκτονικός διαγωνισμός για την ανέγερση ιδιόκτητου κτιρίου. Επειτα από πολλές καθυστερήσεις και εμπλοκές σε σχέση με τη θέση του οικοπέδου το 1964 θεμελιώνεται το πρώτο από τα σημερινά κτίρια πάνω σε σχέδια των αρχιτεκτόνων Παύλου Μυλωνά και Δημήτρη Φατούρου.
Ντελακρουά Εζέν (1798-1863), «Επεισόδιο του Ελληνικού Αγώνα», 1856.
1972: Aναλαμβάνει διευθυντής ο Δημήτρης Παπαστάμος. Πραγματοποιούνται δωρεές σημαντικών έργων των Νικολάου Βεντούρα, Νίκου Χατζηκυριάκου – Γκίκα, Γιάννη Μόραλη κ.ά., ενώ με τη συνδρομή των Σταύρου Νιάρχου και Βασίλη Γουλανδρή, αγοράζεται το έργο «Επεισόδιο του Ελληνικού Αγώνα» του Ευγένιου Ντελακρουά.
1976: Γίνονται πανηγυρικά τα επίσημα εγκαίνια της Πινακοθήκης από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Τσάτσο και τον πρωθυπουργόΚωνσταντίνο Καραμανλή.
1990: Αναλαμβάνει διευθύντρια η Μαίρη Μιχαηλίδου, η οποία μεταξύ άλλων οργανώνει μερική επανέκθεση των μόνιμων συλλογών με έργα του 19ου αιώνα.
1992: Ξεκινάει η θητεία της ιστορικού τέχνης και καθηγήτριας Μαρίνας Λαμπράκη-Πλάκα.
1992: Εγκαινιάζεται η περιοδική έκθεση «Από τον Θεοτοκόπουλο στον Σεζάν». Περιλαμβάνει 72 αριστουργήματα από το Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης και από την Εθνική Πινακοθήκη της Ουάσιγκτον και την επισκέπτονται πάνω από 600 χιλιάδες άτομα.
1999: Εγκαινιάζεται με μεγάλη επιτυχία η έκθεση «El Greco. Ταυτότητα και μεταμόρφωση» και σχηματίζονται ουρές επισκεπτών στους τρεις μήνες που διαρκεί.
2000: Η Πινακοθήκη γιορτάζει τα 100 της χρόνια. Με χορηγία του ιδρύματος «Σταύρος Σ. Νιάρχος» ανακαινίζονται οι αίθουσες των μόνιμων συλλογώνκαι κυκλοφορεί ο επετειακός τόμος «100 χρόνια Εθνική Πινακοθήκη: Τέσσερις αιώνες ελληνικής ζωγραφικής».
2012: Κλοπή. Οι δράστες αποσπούν 3 σημαντικά έργα: «Γυναικείο κεφάλι» (1939) του Πικάσο, «Μύλος» (1905) του Πιετ Μοντριάν και ένα σχέδιο σε χαρτί, των αρχών του 17ου αιώνα, που αποδίδεται στον Ιταλό Γκουλιέλμο Κάτσια (Μονκάλβο).
2012: Εγκαινιάζεται η τελευταία έκθεση πριν από τη μεταστέγαση της Πινακοθήκης, εν όψει της επικείμενης επέκτασης των κτιριακών της εγκαταστάσεων, με έργα από τις Δωρεές Ελλήνων Καλλιτεχνών προς την Εθνική Πινακοθήκη 1910-2012. Tον Μάρτιο του 2013, το κεντρικό κτίριο της Εθνικής Πινακοθήκης επί της οδού Βασιλέως Κωνσταντίνου 50 κλείνει και ξεκινούν εργασίες επέκτασης.
Στους νέους χώρους, όπου αυτές τις ημέρες μπαίνουν οι τελευταίες πινελιές, θα εκτίθενται 1.000 έργα από τις συλλογές της Εθνικής Πινακοθήκης έναντι των 480 που παρουσιάζονταν (φωτ. ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΛΙΑΣ).
24 Μαρτίου 2021: Παρουσιάζεται το νέο κτίριο.
