Μα καλά, θα σκεφτόταν κανείς, το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης κάνει αφιέρωμα στο ταξίδι ενώ κανείς δεν μπορεί να ταξιδέψει; Κι όμως, αν ξεπεράσουμε το αρχικό «σοκ» θα συνειδητοποιήσουμε δύο πράγματα. Πρώτον, ότι ένα ντοκιμαντέρ και ένα αντίστοιχο φεστιβάλ είναι εξ ορισμού ένα μεταφορικό ταξίδι ανακάλυψης νέων κινηματογραφικών ηπείρων, εξερεύνησης μιας ζούγκλας από διαφορετικές οπτικές γωνίες και επιβίβασης σε ένα τρένο από πλάνα και εικόνες καλά δεμένες –ελπίζουμε πάντα– μεταξύ τους. Δεύτερον, το νέο πανδημικό απαγορευτικό μοιάζει να μας καθηλώνει σε μια αίθουσα αναμονής όπου όλες οι πτήσεις έχουν ακυρωθεί μέχρι νεωτέρας. Ας δούμε λοιπόν και κάτι ενδιαφέρον όσο περιμένουμε.
Ετσι, το 23ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης έρχεται ψηφιακά στις οθόνες μας (4-14 Μαρτίου) με το αφιέρωμα «Προορισμός: Ταξίδι», που περιλαμβάνει δεκαεννέα ντοκιμαντέρ και δύο ταινίες μυθοπλασίας που διερευνούν την εμπειρία του ταξιδιού ή και την αναμονή αυτού. Οι ταινίες του αφιερώματος θα ταξιδέψουν τους θεατές από την Ινδία και την Αλάσκα στο Τελ Αβίβ και στην Παταγονία, με ενδιάμεσες στάσεις σε αναμνήσεις, ημερολόγια καταστρώματος, όνειρα και στοχασμούς για το νόημα της ζωής.Ανάμεσα σε άλλα αξιόλογα ντοκιμαντέρ, το φεστιβάλ θα προβάλει τον «Σταθμό του τρένου», του σπουδαίου Ρώσου δημιουργού Σεργκέι Λοζνίτσα. Στο ντοκιμαντέρ παρακολουθούμε ανθρώπους που κοιμούνται περιμένοντας, σε ένα σταθμό στη μέση τού πουθενά, ένα τρένο που ποτέ δεν έρχεται. Από τον Γιόνας Μέκας θα δούμε το «Αναμνήσεις από ένα ταξίδι στη Λιθουανία» του 1972, στο οποίο ο πρωτοπόρος σκηνοθέτης, που πέθανε το 2019, δημιουργεί ένα κινηματογραφικό ημερολόγιο κατά την επιστροφή του από τις ΗΠΑ στην ιδιαίτερη πατρίδα του. Το ντοκιμαντέρ έχει ενταχθεί στη Βιβλιοθήκη του Αμερικανικού Κογκρέσου. Ο γνώριμος στην πατρίδα μας κινηματογραφιστής Βέρνερ Χέρτσογκ βρέθηκε «Στα βήματα του Μπρους Τσάτουιν», του χαρισματικού ταξιδιωτικού συγγραφέα που ήταν και φίλος του σκηνοθέτη. Ετσι, με το σακίδιο του Τσάτουιν στην πλάτη, ο Χέρτσογκ περιπλανιέται στα μέρη που περπάτησε ο φίλος του και ανακαλύπτει μυστήρια, ανθρώπους και εμπειρίες.
Ενδιαφέρουσα και περιπετειώδης μοιάζει να είναι η «Αποστολή στην άκρη του κόσμου», ένα ταξίδι μιας επιστημονικής ομάδας στα παγόβουνα της Γροιλανδίας που λιώνουν με γρήγορους ρυθμούς, το οποίο βάζει τους εξερευνητές σε μια διαδικασία στοχασμού. Το μεταναστευτικό ζήτημα θίγεται μέσα από δύο πολλά υποσχόμενα φιλμ: το «Kεντρικό Αεροδρόμιο Τέμπελχοφ» του Καρίμ Αϊνούζ, που δείχνει την «πόλη» που έχουν φτιάξει μετανάστες μέσα στο βερολινέζικο αεροδρόμιο, και το «Ταξιδιώτης του μεσονυκτίου», όπου ο σκηνοθέτης Χασάν Φαζιλί κινηματογραφεί τη δική του καταναγκαστική φυγή από το καθεστώς των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν σε ένα οπτικό ημερολόγιο με διάφορα μέσα, ακόμη και με ένα κινητό τηλέφωνο. Επίσης, οι θεατές θα έχουν την ευκαιρία να δουν το υποψήφιο για Οσκαρ ντοκιμαντέρ «Πρώτη επαφή» του 1983, που παρουσιάζει τις ορεινές φυλές της Παπούα Νέας Γουινέας, 50 χρόνια μετά την πρώτη τους επαφή με τον έξω κόσμο.
Παράλληλα με το ψηφιακό φεστιβάλ, η διοργάνωση έχει ετοιμάσει και μια ειδική δίγλωσση έκδοση για το ταξίδι από τις εκδόσεις Νεφέλη με κείμενα από καλλιτέχνες και ακαδημαϊκούς.
