Πολιτική αντιπαράθεση για γενικούς γραμματείς που μένουν… φεύγοντας

Αλαλούμ, αλλά και πολιτικές αντιπαραθέσεις έχουν προκαλέσει οι κυβερνητικές παλινωδίες για τον προσδιορισμό των επιτελικών θέσεων στη δημόσια διοίκηση. Οι διαφοροποιήσεις της τελευταίας στιγμής και οι νομοτεχνικές αλλαγές στο λεγόμενο «νομοσχέδιο Βερναρδάκη», στο παρά πέντε της ψήφισής του, έδωσαν την ευκαιρία στην αντιπολίτευση να επιτεθεί πιο έντονα κατά της κυβέρνησης, κατηγορώντας την για αθέτηση των δεσμεύσεών της για αποκομματικοποίηση της δημόσιας διοίκησης.

Είναι εμφανές ότι δεν αναδεικνύεται μόνο πρόβλημα δυσλειτουργιών που προκύπτουν κατά τη μετάβασης στο νέο πλαίσιο επιλογής προϊσταμένων στο Δημόσιο. Προκύπτουν και ανορθόδοξες πρακτικές , όταν αναζητούνται τρόποι, να μένει -ακόμα και αλλάζοντας χρώμα- το κυβερνητικό «μάτι» στα υπουργεία, με τον έναν ή άλλον τρόπο.

Πουθενά στο νομοσχέδιο που ψηφίστηκε δεν υπάρχει έστω και μία αναφορά στο τι μέλλει γενέσθαι με τους σημερινούς γενικούς γραμματείς στα υπουργεία. Ούτε για κατάργησή τους γίνεται λόγος ούτε για χρονικό όριο διατήρησης της θέσης αυτής.

Ορίζεται ότι συστήνονται θέσεις διοικητικών γραμματέων που υπάγονται σε κάθε υπουργό ή αναπληρωτή υπουργό. Οι διοικητικοί γραμματείς υποστηρίζουν την εκτέλεση και διοικητική εφαρμογή της πολιτικής, όπως αυτή καθορίζεται από την κυβέρνηση και τα όργανά της.

Οι διοικητικοί γραμματείς θα είναι η κορυφή της διοικητικής πυραμίδας και σύμφωνα με τα κυβερνητικά στελέχη, «και δεν αλλάζει με τις εκλογές». Θα μπορούν να διεκδικήσουν τις θέσεις αυτές όσοι μετέχουν στο εθνικό μητρώο επιτελικών στελεχών, στο οποίο θα ενταχθούν πανεπιστημιακοί, δημόσιοι υπάλληλοι κατέχοντες μεταπτυχιακούς και διδακτορικούς τίτλους, αλλά και απόστρατοι που έχουν αποφοιτήσει από τις Σχολές Πολέμου. Θα είναι στελέχη του δημόσιου τομέα αποκλειστικά από τον κατάλογο των επιτελικών στελεχών χωρίς συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα.

Και με τους σημερινούς γενικούς γραμματείς τι θα γίνει; Ούτε μια λέξη στο σχέδιο νόμου για αυτούς.

Κάθε άλλο παρά σαν αθώα παράλειψη εξέλαβε η αντιπολίτευση αυτή τη μη αναφορά. Την αρχή έκανε η Δημοκρατική Συμπαράταξη, που μίλησε για πολιτική εξαπάτηση της Βουλής από την κυβέρνηση καθώς, όπως υποστηρίζει, «πριν από την ψήφιση του νομοσχεδίου αντικατέστησαν το άρθρο 6 που αναφερόταν στην επιλογή των 63 γενικών γραμματέων-αναπληρωτών και ειδικών από το μητρώο.

Ακολούθησε η κριτική από την Ένωση Κεντρώων, ΝΔ  και Ποτάμι που ουσιαστικά συνέπλευσαν με τη Δημοκρατική Συμπαράταξη, η οποία μίλησε για τη δημιουργία 33 θέσεων διοικητικών γραμματέων υπαγόμενων σε κάθε υπουργό ή αναπληρωτή υπουργό, οι οποίες θα προστεθούν, όπως επισημαίνει, στους 63 γενικούς γραμματείς -αναπληρωτές και ειδικούς που ήδη υπάρχουν. Και όλοι μαζί τόνισαν ότι πήγε περίπατο η ρητορική περί αξιοκρατίας και αποκομματικοποίησης της δημόσιας διοίκησης.

Ήδη το βράδυ της Τετάρτης, λίγο πριν ψηφισθεί το σχέδιο νόμου, ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ, Σωκράτης Φάμελος σημείωνε από το βήμα της Βουλής, ότι με άλλο νομοσχέδιο που θα αφορά στα κυβερνητικά όργανα, η κυβέρνηση θα έρθει να νομοθετήσει για τους μετακλητούς, «δηλαδή για αυτούς που μέχρι τώρα είχαμε συνηθίσει να λέμε γενικούς γραμματείς και για όλη τη στελέχωση του δημόσιου τομέα όσον αφορά την πολιτική διοίκηση». Διακήρυσσε, επίσης, ότι πλέον ο δημόσιος τομέας θα διοικείται από δημόσιο υπάλληλο, δεν θα μπαίνουν τα πολιτικά στελέχη, δεν θα κομματικοποιείται η δημόσια λειτουργία.

Την Πέμπτη, μετά το σάλο που προκλήθηκε, στελέχη του υπουργείου Εσωτερικών διευκρίνιζαν μιλώντας στο Βήμα ότι μέσα στο επόμενο δίμηνο θα αλλάξει ο νόμος 1558/1985, που αφορά πολιτικά γραφεία υπουργών, αναπληρωτών υπουργών, υπουργών Επικρατείας και υφυπουργών, καθώς επίσης τις θέσεις μετακλητών υπαλλήλων, τις θέσεις ειδικών συμβούλων και ειδικών συνεργατών. Εκεί θα ορίζεται ότι θα ενταχθούν θεσμικά ως κυβερνητικά στελέχη πολιτικά πρόσωπα, τα οποία θα έχουν την πολιτική εποπτεία κάθε υπουργείου, αντί των μέχρι τώρα γενικών γραμματέων, ειδικών και αναπληρωτών γενικών γραμματέων.

Όπως έλεγαν χαρακτηριστικά από το επιτελείο του αναπληρωτή υπουργού Διοικητικής Ανασυγκρότησης Χριστόφορου Βερναρδάκη «οι γενικοί γραμματείς θα παραμείνουν έως ότου επιλεγούν οι διοικητικοί γραμματείς, οπότε και θα καταργηθούν οι θέσεις. Θα έρθει νόμος που θα περιλαμβάνει πλήρη οργανογράμματα των υπουργικών πολιτικών γραφείων. Ακόμα κι αν για κάποιο λόγο χρειασθεί να υπάρξει για ένα διάστημα συμβίωση των δυο, ο γενικός γραμματέας, μέχρι να καταργηθεί η θέση του, δεν θα έχει καμία διοικητική αρμοδιότητα, η οποία πλέον ανήκει στον Διοικητικό Γραμματέα». Οι θέσεις για τους διοικητικούς γραμματείς θα πρέπει να έχουν προκηρυχθεί έως τον Σεπτέμβριο 2016.

Πάντως αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με το νομοσχέδιο οι αρμοδιότητες των διοικητικών γραμματέων και ο τρόπος άσκησής τους θα καθορισθούν με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται με πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου.

Η διαδικασία επιλογής στελεχών από το Μητρώο εφαρμόζεται και για την πλήρωση θέσεων του ευρύτερου δημόσιου τομέα, όπως οι επικεφαλής (πρόεδροι, αντιπρόεδροι, διοικητές, αναπληρωτές διοικητές, υποδιοικητές) των Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ) και Νομικών Προσώπων Ιδιωτικού Δικαίου (ΝΠΙΔ), πλην των εισηγμένων στο Χρηματιστήριο.

Όσοι εκτός Δημοσίου είναι κάτοχοι διδακτορικών διπλωμάτων θα έχουν τη δυνατότητα να διεκδικήσουν επιτελικές θέσεις σε Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου (ΝΠΙΔ) του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Υπό προϋποθέσεις, μπορούν να διεκδικήσουν να γίνουν επικεφαλής ή μέλη διοίκησης συμβουλίων και σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ).

Το νέο σύστημα για την επιλογή των στελεχών της διοίκησης, των προϊσταμένων, γενικών διευθυντών, διευθυντών και προϊσταμένων τμημάτων, περιλαμβάνει τα τυπικά προσόντα, την προϋπηρεσία και την εργασιακή εμπειρία στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, τον φάκελο της μοριοδότησης και την καθιέρωση της συνέντευξης στη διαδικασία επιλογής των στελεχών.

Το χρονοδιάγραμμα για την εφαρμογή του νέου θεσμικού πλαισίου ορίζεται ως εξής:

• Έως τις 31.7.2016 τίθεται σε λειτουργία το Εθνικό Μητρώο Επιτελικών Στελεχών Δημόσιας Διοίκησης. Το κριτήριο αξιολόγησης για την ένταξη στο Μητρώο, θα εφαρμοστεί μετά την παρέλευση δύο αξιολογικών περιόδων και «η αδυναμία εφαρμογής του δεν αποτελεί λόγο μη λειτουργίας του Μητρώου».
• Έως τις 30.6.2016 εκδίδονται οι υπουργικές αποφάσεις συγκρότησης των Ειδικών Συμβουλίων Επιλογής Διοικήσεων (Ε.Σ.Ε.Δ.)
• Έως τις 30.9.2016 προκηρύσσονται όλες οι θέσεις Διοικητικών γραμματέων καθώς και οι κενές θέσεις προέδρων, διοικητών, υποδιοικητικών και στελεχών των διοικητικών συμβουλίων δημοσίων φορέων και νομικών προσώπων.
• Οι κατά τη δημοσίευση του νόμου υπηρετούντες ως Πρόεδροι, Αντιπρόεδροι, Διοικητές, Αναπληρωτές Διοικητές, Υποδιοικητές, και οι εν γένει επικεφαλής των νομικών προσώπων εκτελούν κανονικά τα καθήκοντά τους έως τη λήξη της θητείας τους, και πάντως όχι πέραν της 30ής Ιουνίου 2018. Σε περίπτωση κένωσης των θέσεων αυτών με οποιονδήποτε τρόπο πριν από τη θέση σε λειτουργία του Μητρώου, αυτές πληρούνται σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, όπως αυτές ίσχυαν μέχρι τη δημοσίευση του νέου νόμου και οι τοποθετούμενοι σε αυτές εκτελούν κανονικά τα καθήκοντά τους έως τη λήξη της θητείας τους και πάντως όχι πέραν της 30ής Ιουνίου 2018.

Παναγιώτα Μπίτσικα