Η οικονομική κρίση του 2008 και η «έκρηξη» του πληθωρισμού εδώ και έναν χρόνο αποτελούν δύο εκπλήξεις τις οποίες δεν περίμενε κανείς. Και οι δύο ξεκίνησαν από τις ΗΠΑ και εξαπλώθηκαν σε όλο τον κόσμο.
Η επιστροφή του πληθωρισμού, όπως η κρίση του 2008, ίσως αλλάξει τον τρόπο σκέψης και τις προτεραιότητες των policymakers – είτε είναι κυβερνήσεις, είτε κεντρικές τράπεζες, είτε οικονομολόγοι.
Σε μια ενδιαφέρουσα ομιλία του την περασμένη εβδομάδα. ο Αγκουστίν Κάρστενς, γενικός διευθυντής της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών (BIS). ανέφερε ότι πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για το ενδεχόμενο το πληθωριστικό περιβάλλον να αλλάξει εντελώς. Έτσι, ίσως δεν επαρκεί να ερμηνεύουμε τις οικονομικές εξελίξεις με τα ίδια κριτήρια που έχουμε από τη δεκαετία του 1990.
Τα κοινά μεταξύ των δύο κρίσεων
Μια από τις βαθύτερες αιτίες της οικονομικής ύφεσης του 2008 ήταν η αξίωση ότι οι αγορές διορθώνονται από μόνες τους και πως αν καταρρεύσουν συγκεκριμένες εταιρείες ή τομείς, τότε δεν θα υπάρξουν ευρύτερες συνέπειες για το χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Παρομοίως, ο πληθωρισμός διορθωνόταν από μόνος του τις δεκαετίες πριν την πανδημία, με τις αυξήσεις τιμών σε έναν τομέα σπανίως να επηρεάζουν τους γενικούς δείκτες. Έτσι, οι κεντρικές τράπεζες έμαθαν να «εξετάζουν» τα σοκ προσφοράς παρά να αυξάνουν τα επιτόκια ως απάντηση.
Σύμφωνα με τον Κάρστενς, ο χαμηλός πληθωρισμός έδωσε άπλετο ελεύθερο χώρο στις τράπεζες να επικεντρωθούν σε άλλους τομείς, όπως η οικονομική ανάπτυξη και η απασχόληση. Τα χαμηλά επιτόκια, προειδοποίησε, μπορούν να φέρουν αστάθεια. Ο πληθωρισμός, όμως, ήταν κάτι απρόσμενο.
Δύο είναι τα κοινά μεταξύ των δύο κρίσεων που απέχουν μεταξύ τους 14 χρόνια. Πρώτον, δεν τις περίμενε κανείς. Ο πληθωρισμός για το 2021 ήταν 5% υψηλότερος από τις προβλέψεις στις ΗΠΑ και 4% στην Ευρωζώνη. Οι προβλέψεις συχνά πέφτουν έξω, αλλά τα λάθη της περασμένης χρονιάς ξεπέρασαν αυτό που πολλοί θεωρούσαν δυνατόν.
Δεύτερον, είναι παγκόσμιες. Ο πληθωρισμός είναι πάνω από 5% στο 58% των προηγμένων οικονομιών και πάνω από 7% στις αναπτυσσόμενες οικονομίες. Και δεν φταίει μόνο η ενέργεια για αυτό.
Η ζήτηση επέστρεψε πολύ πιο γρήγορα μετά τα lockdowns από το αναμενόμενο. Εξίσου απρόσμενη ήταν η αργή απάντηση των παραγωγών στην αυξημένη ζήτηση – το αντίθετο από ό,τι συνέβη κατά την οικονομική κρίση του 2008.
Οι τράπεζες να προσαρμόσουν την πολιτική τους
Το μεγαλύτερο ερώτημα που καλούνται να απαντήσουν οι κεντρικές τράπεζες είναι αν μετακινούμαστε από ένα περιβάλλον χαμηλού πληθωρισμού σε ένα υψηλού πληθωρισμού. Η Fed είναι καθησυχαστική, λέγοντας ότι οι προβλέψεις της για τον μακροπρόθεσμο πληθωρισμό είναι σταθερές. Από την άλλη, η BIS βλέπει ότι οι τιμές αυξάνονται συνεχώς σε διαφορετικούς τομείς.
Οι κεντρικές τράπεζες, λοιπόν, πρέπει να αλλάξουν τη νοοτροπία τους για τον πληθωρισμό, ο οποίος πρέπει να τεθεί και πάλι ως προτεραιότητα στην πολιτική τους.
Αν υπάρχει κάτι καλό από την όλη κατάσταση, είναι ότι οι κεντρικές τράπεζες είδαν έναν πληθωρισμό σαν αυτόν τη δεκαετία του 1970 και ξέρουν πώς να το αποφύγουν – όπως ακριβώς η γνώση από τη Μεγάλη Ύφεση βοήθησαν στο να επαναληφθεί κάτι παρόμοιο το 2008.
Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι η όλη εμπειρία θα είναι πιο ευχάριστη.
moneyreview.gr με πληροφορίες από WSJ
Διαβάστε επίσης:
BIS: Μπαίνουμε σε νέα εποχή υψηλού πληθωρισμού και υψηλών επιτοκίων
Πώς ο πόλεμος, το πετρέλαιο και οι μεταφορές προκαλούν επισιτιστική κρίση
Brevan Howard: Επιστροφή σε ένα πληθωριστικό σοκ δεκαετίας ’70 – Κίνδυνος ύφεσης και υψηλής ανεργίας
Ακολουθήστε το Money Review στο Google News
