Υπάρχουν δύο σημεία στα οποία αναπόφευκτα θα σταθεί ο αναγνώστης (αν είναι εξοικειωμένος με τον Ρομπέρτο Μπολάνιο, 1953-2003) διαβάζοντας τη νέα έκδοση με τις τρεις νουβέλες («Μνήματα καουμπόυδων», «Πατρίδα», «Γαλλική κωμωδία τρόμου»), η οποία κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Άγρα. Το πρώτο σημείο είναι ότι το συρτάρι του Χιλιανού συγγραφέα ή ο σκληρός δίσκος του υπολογιστή του έκρυβε τελικά έναν τέτοιο όγκο κειμένων, που σήμερα, 18 χρόνια μετά τον θάνατό του, οι αναγνώστες του συνεχίζουν να τροφοδοτούνται με νέο υλικό, το οποίο διαρκώς μεγαλώνει τον μύθο του. Το δεύτερο σημείο είναι ότι στις τρεις αυτές νουβέλες ο Μπολάνιο καταπιάνεται με κάποια από τα βασικότερα σημεία αναφοράς του έργου του: το πραξικόπημα της Χιλής, τη λατινοαμερικανική ταυτότητα, τους Ποιητές· με κεφαλαίο Π, γιατί, όπως γράφει κάπου, «εάν ο Παράδεισος για να είναι Παράδεισος παράγει μια αχανή Κόλαση, το καθήκον του Ποιητή είναι να μετατρέψει τον Παράδεισο σε Κόλαση». Οι δύο πρώτες νουβέλες έχουν έντονο αυτοβιογραφικό χαρακτήρα, με το πραξικόπημα του ’73 να λειτουργεί ως κέντρο βάρους (αφηγείται ο Αρτούρο ή Ριγκομπέρτο Μπελάνο, εκδοχές του συγγραφέα), ενώ η τρίτη είναι μια αδιανόητη άσκηση υπερρεαλισμού με την αύρα του Μπρετόν, με ήρωα –τι άλλο;– έναν νεαρό ποιητή. Οι τρεις νουβέλες δεν συνδέονται (η πρώτη γράφτηκε στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1990, η δεύτερη στο πρώτο μισό και η τρίτη λίγο πριν από τον θάνατό του), παρά μόνο μέσα από τα πανταχού παρόντα βιογραφικά στοιχεία του ίδιου του συγγραφέα και τις παιγνιώδεις αντηχήσεις των μικρών του εμμονών που συνθέτουν τη μυθολογία του κόσμου του – ο εξοικειωμένος αναγνώστης, για παράδειγμα, ίσως διασκεδάσει συναντώντας ξανά τον παρανοϊκό πιλότο που έγραφε στίχους στον αέρα με το αεροπλάνο της Λουφτβάφε («Μακρινό αστέρι», «Ναζιστική λογοτεχνία στην Αμερική»). Ή ίσως αναγνωρίσει την ιστορία του «Σκουληκιού», που λειτουργούσε ως αυτοτελές διήγημα στα «Τηλεφωνήματα» αλλά και ως ποίημα στη συλλογή «Los perros románticos». Ο εξοικειωμένος αναγνώστης θα βρει γνωστά ονόματα, μοτίβα και ιδέες που ο Μπολάνιο δοκίμασε ξανά στις σελίδες επόμενων έργων του, όπως οι «Άγριοι ντετέκτιβ» ή το «2666».
Ο μη εξοικειωμένος αναγνώστης δεν θα εντοπίσει τίποτε από τα παραπάνω. Δεν πειράζει, δεν είναι προϋπόθεση για την ανάγνωση της συγκεκριμένης έκδοσης ούτε για την απόλαυσή της, αφού κάθε μπολανική παράγραφος αποτελεί από μόνη της ένα μικρό λογοτεχνικό μνημείο. Έτσι κι αλλιώς, οποιοδήποτε βιβλίο του λειτουργεί ουσιαστικά ως μια είσοδος σε ένα τυχαίο σημείο του μπολανικού λαβυρίνθου, που ξεκινάει από οπουδήποτε· από τις επαρχίες του νότου στη Χιλή ή το Σαντιάγο, από μια τουαλέτα στο Αυτόνομο Πανεπιστήμιο του Μεξικού, από κάποιο μπαρ ή από κάποιο δωμάτιο ξενοδοχείου, από την έρημο της Σονόρα, από τις ακτές της Καταλονίας ή τους υπονόμους του Παρισιού, όπως συμβαίνει εν προκειμένω στη «Γαλλική κωμωδία τρόμου». Η διαδρομή είναι πάντα διαφορετική. Η κατάληξη είναι πάντα η ίδια: κάπου μακριά και σε πυκνό σκοτάδι.
