Παράξενος «μεταδοτικός καρκίνος» μαστίζει μύδια και κυδώνια

Μια μορφή λευχαιμίας που έχει εξελιχθεί σε επιδημία για διάφορα δίθυρα μαλάκια, όπως τα μύδια και τα κυδώνια, είναι στην πραγματικότητα μια εξαιρετικά σπάνια περίπτωση μεταδοτικού καρκίνου, αποκαλύπτουν γενετικές αναλύσεις.

Η ανακάλυψη υποδεικνύει ότι οι καρκίνοι που μεταδίδονται σαν λοιμώδη νοσήματα μπορεί να είναι πιο συνηθισμένα στο ζωικό βασίλειο από ό,τι φαντάζονταν οι βιολόγοι. Μέχρι πρόσφατα, είχαν εντοπιστεί μόνο σε δύο είδη θηλαστικών: το πρώτο είναι ο διάβολος της Τασμανίας, ο οποίος κινδυνεύει να εξαφανιστεί λόγω ενός μεταδοτικού όγκου που αναπτύσσεται συνήθως στο ρύγχος· η δεύτερη περίπτωση είναι ένας «αφροδίσιος καρκίνος» που μεταδίδεταιαπό σκύλο σε σκύλο με τη σεξουαλική επαφή.

Τη νέα μελέτη υπογράφει η ομάδα του Στίβεν Γκοφ του Πανεπιστημίου Κολούμπια στη Νέα Υόρκη, ο οποίος ανακάλυψε πέρυσι την πρώτη περίπτωση μεταδοτικού καρκίνου σε μαλάκιο -το δίθυρο Maya arenaria, γνωστό και ως σκαφλιάς.

Ο Γκοφ και οι συνεργάτες του αναφέρουν τώρα στο περιοδικό Nature ότι παρόμοιοι παρασιτικοί καρκίνοι πλήττουν και άλλα δίθυρα μαλάκια: στο μύδι Mytilus trossulus, το κυδώνι Cerastoderma edule και την αχιβάδα Polititapes aureus.

Οι ερευνητές ομάδα υποψιαζόταν αρχικά ότι πρόκειται για κάποια μορφή λευχαιμίας που οφείλεται σε ιό. Κατάλαβαν όμως ότι κάτι διαφορετικό συνέβαινε όταν διαπίστωσαν ότι το γενετικό υλικό των καρκινικών όγκων ήταν διαφορετικό από το DNA των μαλακίων. Μάλιστα η ίδια γενετική υπογραφή του καρκίνου βρέθηκε σε δείγματα μαλακίων που είχαν συλλεχθεί στον Καναδά και την Ισπανία.

Ιδιαίτερα εντυπωσιακή ήταν η περίπτωση του μεταδοτικού καρκίνου στο κυδώνι C.edule: το γενετικό υλικό του όγκου προερχόταν από το διαφορετικό είδος μαλακίου Venerupis corrugata, κάτι που οδηγεί στο αναπάντεχο συμπέρασμα ότι ο καρκίνος κατάφερε να εξαπλωθεί από ένα είδος σε ένα άλλο.

Παραμένει ασαφές πώς μπορούν τα καρκινικά κύτταρα να εγκαθίστανται και να αναπτύσσονται τόσο αποτελεσματικά στον ξενιστή τους. Οι ερευνητές θεωρούν πάντως βέβαιο ότι ο καρκίνος καταφέρνει με κάποιο τρόπο να αποφεύγει την αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος των μαλακίων, το οποίο είναι πολύ απλούστερο από το ανοσοποιητικό σύστημα των θηλαστικών.

Αδιευκρίνιστος παραμένει επίσης ο τρόπος εξάπλωσης, αν και οι ερευνητές υποψιάζονται ότι τα καρκινικά κύτταρα εξαπλώνονται απλά μέσω του θαλασσινού νερού.

Είναι πραγματικά ευτύχημα το γεγονός ότι ο άνθρωπος παραμένει ασφαλής από τέτοια τέρατα της φύσης -τουλάχιστον μέχρι σήμερα.

Βαγγέλης Πρατικάκης