Αυτή τη στιγμή είμαστε μάρτυρες μιας τάσης ανάπτυξης όσον αφορά στις λειτουργίες εσωτερικού ελέγχου, και ειδικότερα στα τμήματα που συμπεριλαμβάνουν περισσότερες συμβουλευτικές δεσμεύσεις στα ελεγκτικά τους πλάνα.
Η πλειονότητα των τμημάτων εσωτερικού ελέγχου ξοδεύει το συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό του πλάνου της κάνοντας παραδοσιακούς εσωτερικούς ελέγχους – αυτούς που είναι γνωστοί ως «εργασίες διασφάλισης» και αποτελούν το επίκεντρο της προσοχής του εσωτερικού ελέγχου, ενώ είναι επίσης και η δραστηριότητα όπου οι περισσότερες επιτροπές ελέγχου αναμένουν να δοθεί έμφαση.
Ωστόσο, πολλά τμήματα εσωτερικού ελέγχου οργανισμών, είτε κατά μόνας, είτε μέσω εξωτερικής ανάθεσης σε συμβουλευτικές εταιρείες, υποστηρίζουν κάποιο επίπεδο συμβουλευτικής εργασίας, ενώ φιλοδοξούν να κάνουν περισσότερα.
Ως αποτέλεσμα, τα αντίστοιχα τμήματα θα πρέπει να αναπτύξουν διαδικασίες για την ανάλυση των συμβουλευτικών δεσμεύσεων και τον προσδιορισμό του κινδύνου για την ανεξαρτησία και την αντικειμενικότητά τους.
Η πανδημία αύξησε το διακύβευμα σχετικά με τις συμβουλευτικές υπηρεσίες. Κατά τη διάρκεια της κρίσης, ορισμένες λειτουργίες εσωτερικού ελέγχου έχουν διπλασιαστεί για την επίτευξη του πλάνου ελέγχου, ενώ άλλες έχουν μετατοπίσει ένα μεγάλο ποσοστό των προσπαθειών τους σε συμβουλευτική εργασία που δεν αποτελεί μέρος του πλάνου ελέγχου, καθώς οι επιχειρηματικές ανάγκες και οι κίνδυνοι εξελίσσονταν με ταχείς ρυθμούς, και το προσωπικό εσωτερικού ελέγχου είχε τις απαραίτητες δεξιότητες για να βοηθήσει περισσότερο τον οργανισμό σε μια κατάσταση κρίσης.
Τα αντίστοιχα διευθυντικά στελέχη προβληματίζονται για τον τρόπο κατανομής των περιορισμένων πόρων μεταξύ των δύο αυτών δραστηριοτήτων, καθώς οι δραστηριότητες διασφάλισης είναι ο βασικός κορμός, αλλά η συμβουλευτική εργασία είναι πιο πιθανό να προσθέσει άμεση και απτή αξία, να βελτιώσει τις σχέσεις και να ενισχύσει το προφίλ του εσωτερικού ελέγχου στον οργανισμό.
Αυτό πολύ συχνά αφορά στην καλύτερη διαχείριση των δεδομένων (data) που υπάρχουν σε έναν οργανισμό, ούτως ώστε να εξαχθούν συμπεράσματα και να αναλυθούν τάσεις (trends) που μπορούν να βοηθήσουν στη χάραξη της καταλληλότερης επιχειρησιακής στρατηγικής. Είναι σημαντικό να αναφερθεί πως οι εσωτερικοί ελεγκτές είναι από τους λίγους φορείς με εγκάρσια γνώση του οργανισμού στον οποίο εργάζονται, εξ ου και πολλοί από τους μεγάλους οργανισμούς ξεκινούν τα management fast track προγράμματά τους με θητεία των στελεχών στα αντίστοιχα τμήματα.
Με άλλα λόγια, τα συμβουλευτικά έργα είναι αυτά που συνήθως έχουν μεγαλύτερη ορατότητα και κάνουν τη διαφορά, ειδικά λαμβάνοντας υπόψη την ανεξαρτησία των συγκεκριμένων τμημάτων, που αυξάνουν τις πιθανότητες το τελικό αποτέλεσμα να στοχεύει στη βελτίωση του οργανισμού και μόνο.
Είναι σαφές ότι οι έννοιες της ανεξαρτησίας και της αντικειμενικότητας εξακολουθούν να αποτελούν πολύ συχνά βασικές ανησυχίες όσον αφορά στις συμβουλευτικές υποχρεώσεις. Σύμφωνα με τα πρότυπα του Ινστιτούτου Εσωτερικών Ελεγκτών (IIA), είναι απολύτως επιτρεπτή η διενέργεια αυτού του τύπου δέσμευσης, υπό τον όρο ότι γνωστοποιείται στο καταστατικό εσωτερικού ελέγχου (internal audit charter).
Θα πρέπει να σημειωθεί εδώ ότι η ικανότητα του ελεγκτή να εμπλέκεται σε συμβουλευτικές δραστηριότητες χωρίς να θίγει την ανεξαρτησία του εξαρτάται σε κάποιο βαθμό από τη διάκριση που κάνει μεταξύ της παροχής βοήθειας ή ανάληψης ενός συμβουλευτικού ρόλου έναντι ενός ρόλου εκτέλεσης, που τυπικά και πρακτικά είναι ευθύνη της διοίκησης ενός οργανισμού.
Η τρέχουσα πραγματικότητα και η ανάγκη για μια μελλοντική προσέγγιση δείχνουν ότι οι οργανισμοί θα πρέπει να είναι πιο ευέλικτοι για να παραμείνουν σχετικοί. Οι συμβουλευτικές δεσμεύσεις θα έχουν σαφώς μεγαλύτερη ζήτηση από τις υπηρεσίες εσωτερικού ελέγχου. Για τους οργανισμούς που σκέφτονται ένα μετασχηματισμό, όπως η υιοθέτηση πιο μηχανογραφημένων, αυτοματοποιημένων και ασφαλών διαδικασιών, ο εσωτερικός έλεγχος μπορεί να αποδειχθεί ένας σημαντικός σύμμαχος σε αυτή την πορεία.
* Ο κ. Σπύρος Ιακωβίδης είναι Senior Manager, Governance, Risk Management, Compliance and Internal Audit, PwC Ελλάδας.
** Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στην Καθημερινή της Κυριακής.
Ακολουθήστε το Money Review στο Google News
