Ένα νέο μιούζικαλ, παραγγελία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, ο Ερωτόκριτος του Δημήτρη Μαραμή, θα παρουσιαστεί στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.
Το έργο κάνει πρεμιέρα από τις 5 Μαΐου και για 10 παραστάσεις, σε μουσική διεύθυνση και λιμπρέτο του ίδιου του συνθέτη και σκηνοθεσία, χορογραφία του Κωνσταντίνου Ρήγου.
Ο Ερωτόκριτος είναι ένα περιπετειώδες αφηγηματικό ποίημα, το οποίο γράφτηκε τέσσερις αιώνες πριν, περίπου το 1600, στην Κρήτη.
Συγκαταλέγεται στα ωραιότερα έργα της κρητικής λογοτεχνίας και αναγνωρίζεται ως μια από τις σημαντικότερες δημιουργίες της Αναγέννησης και συνολικά του ευρωπαϊκού πολιτισμού.
Πρόκειται για ένα έργο με περισσότερους από 10.000 στίχους σε κρητική διάλεκτο, ομοιοκαταληξία και ρυθμό ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο του Βιτσέντζου Κορνάρου.
Το έργο εξιστορεί τον έρωτα δύο νέων από διαφορετικές κοινωνικές τάξεις, του Ερωτόκριτου, γιου ενός αυλικού, και της Αρετούσας, κόρης του βασιλιά της Αθήνας Ηράκλη, ο οποίος μετά από πολλές περιπέτειες, αντιδράσεις και αντιξοότητες οδηγείται σε αίσιο τέλος.
Ο Ερωτόκριτος, όμως, δεν αποτελεί μόνο μια ιστορία αγάπης.
Ο Κορνάρος αποτυπώνει μοναδικά τους διαλόγους, σκιαγραφεί με ασύλληπτη λεπτομέρεια τους χαρακτήρες των πρωταγωνιστών και περιγράφει με συναρπαστικό τρόπο τα γεγονότα, τις σκέψεις, τα συναισθήματα και την ψυχολογική τους κατάσταση.
Σε όλη τη ροή του ποιήματος αναδεικνύει πολιτισμικά στοιχεία και δεδομένα, φανερώνει αντιλήψεις, ιδέες και συμπεριφορές, ξεδιπλώνοντας έναν ολόκληρο κόσμο.
Παράλληλα, εξυμνεί τον έρωτα, τη φιλία, την αρετή, τη γενναιότητα, το θάρρος, την αγάπη για την πατρίδα, αλλά και την ανάγκη για ελευθερία.
Οι δύο νέοι πρωταγωνιστές, σαν άλλοι Ρωμαίος και Ιουλιέττα, συγκρούονται με την εξουσία, τα ήθη και τις αντιλήψεις της εποχής προκειμένου να ζήσουν μαζί ελεύθεροι.
Δημήτρης Μαραμής, φωτογραφία: facebook
Ο Ερωτόκριτος του Δημήτρη Μαραμή, γνωστού συνθέτη του έντεχνου κυρίως τραγουδιού, είναι η πρώτη παραγγελία της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ στο χώρο του μιούζικαλ.
Η Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ αντιλαμβάνεται το μουσικό θέατρο χωρίς αισθητικές προκαταλήψεις και προσεγγίζει την έννοια της σύγχρονης δημιουργίας χωρίς στεγανά. Έτσι, τα είδη του ελαφρού μουσικού θεάτρου, το οποίο έχει μεγάλη ιστορία στον ελληνικό χώρο, έχουν ισότιμη παρουσία στον προγραμματισμό της.
Υπερβαίνοντας τα στερεότυπα του είδους, ο Ερωτόκριτος φέρνει το λεξιλόγιο του μιούζικαλ, με τις αναφορές του συνθέτη στη τζαζ και τα μπλουζ, κοντά στην κρητική μουσική παράδοση, από την οποία αντλεί μεγάλο μέρος του υλικού του.
Το μιούζικαλ, το λιμπρέτο του οποίου υπογράφει ο συνθέτης, βασίζεται στο ομώνυμο έργο του Κορνάρου και κρατάει την πρωτότυπη διάλεκτο και τη δομή του αναγεννησιακού έργου.
Ωστόσο, παρόλη τη χρήση του ιδιαίτερου δεκαπεντασύλλαβου του Κορνάρου, που παραπέμπει στο πρωτότυπο ιστορικό πλαίσιο, ο Ερωτόκριτος του Μαραμή δεν τοποθετείται σε συγκεκριμένο χρόνο και χώρο κι εστιάζει κυρίως στα διαχρονικά στοιχεία της ερωτικής ιστορίας του Ερωτόκριτου και της Αρετούσας, στην αρρώστια του πόθου και στις περιπέτειες των δύο νέων, μέχρι να φτάσουν στο αίσιο τέλος του γάμου τους.
Ο συνθέτης του έργου, Δημήτρης Μαραμής, σημειώνει
«Το πρώτο ερώτημα που έθεσα στον εαυτό μου ήταν το πώς θα προσέγγιζα μουσικά αυτό το κλασικό αριστούργημα των δέκα χιλιάδων στίχων γραμμένο στην κρητική διάλεκτο, μέρη του οποίου σιγοτραγουδιούνται από όλους τους Έλληνες στην παραδοσιακή τους μελοποίηση; Θεώρησα ότι θα πρέπει να μελοποιηθεί με ένα τελείως διαφορετικό τρόπο σε σχέση με αυτά που είχαμε συνηθίσει έως τώρα, χωρίς όμως να προδοθεί ούτε μία συλλαβή από το λόγο του Βιτσέντζου Κορνάρου.
Το δεύτερο βήμα ήταν να αφουγκραστώ ανεπηρέαστος τη μουσική των αθάνατων αυτών δεκαπεντασύλλαβων, οι οποίοι κρύβουν ήχους, ρυθμούς, συμφωνίες, διαφωνίες, μουσικές πολλές και διαφορετικές μέσα στο αυστηρό τους ποιητικό πλαίσιο.
Άρχισα να οργανώνω τη μουσική μου εργαλειοθήκη.
Έπρεπε από το χάος των ηχητικών συνδυασμών της μουσικής να επιλέξω μόνο τα απαραίτητα μουσικά εργαλεία με τα οποία θα μπορούσα να ξεκλειδώσω το συγκινησιακό πάθος, το νόημα και την ομορφιά αυτών των στίχων.
Η μαγιά του μουσικού έργου θα ήταν η χρήση λάιτμοτίβ, δηλαδή μουσικών θεμάτων, μοτίβων και συγκεκριμένων συνδυασμών συγχορδιών που θα συμβόλιζαν συγκεκριμένες καταστάσεις, έννοιες αλλά και χαρακτήρες μέσα στην πλοκή, και τα οποία θα επανέρχονταν κατά τη ροή του έργου σε διαφορετικές σκηνές και χρονικές περιόδους.
Ο κάθε χαρακτήρας από τους πέντε βασικούς ήρωες έχει δομηθεί με τα δικά του μοτίβα, ώστε ακούγοντας τη μουσική, ακόμη και χωρίς τους στίχους, να κατανοεί ο θεατής ποιος ακριβώς είναι.
Όσον αφορά στο ποιητικό κείμενο, ήταν εξαρχής ειλημμένη η απόφαση να χρησιμοποιήσω το πρωτότυπο κείμενο του Βιτσέντσου Κορνάρου, καθώς σε αυτό κρύβεται όλη η ποιητική δύναμη και η άφθαρτη ομορφιά του έργου.
Σπάνια χρησιμοποιείται στην όπερα, στο μιούζικαλ γενικότερα, ένα ποιητικό κείμενο τόσο υψηλής ποίησης και το γεγονός αυτό, από μόνο του, συνιστά μια πρόκληση και προσδίδει μια ιδιαιτερότητα, για να μην πω μοναδικότητα, στο όλο εγχείρημα.
Δεν ακολούθησα αυστηρά τη γραμμική εξέλιξη της πλοκής, αλλά επέλεξα σκόρπιους στίχους από το σώμα των δέκα χιλιάδων στίχων του έργου και ανασύνθεσα σκηνές που δεν υπάρχουν μέσα στο πρωτότυπο, τουλάχιστον όχι σε αυτή τη μορφή».
Ο συνθέτης Δημήτρης Μαραμής σπούδασε πιάνο και σύνθεση στο Βασιλικό Κολλέγιο Μουσικής και Δράματος Ουαλίας στη Μεγάλη Βρετανία.
Έχει συνεργαστεί με πολιτιστικούς οργανισμούς όπως: Εθνικό Θέατρο, Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδας, Καμεράτα-Ορχήστρα Φίλων της Μουσικής, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών («Ελληνικό Σχέδιο»), κ.ά.
Έχει παρουσιάσει έργα του στο εξωτερικό: ΗΠΑ., Μεγάλη Βρετανία, Γερμανία, Ισπανία, Ελβετία, Βέλγιο. Έχει κυκλοφορήσει οχτώ προσωπικούς δίσκους: Τα Σονέτα του σκοτεινού έρωτα, Κυριακές μες στο χειμώνα, Σκοτεινός έρωτας, Σκηνές από βουβή ταινία, Ταγκό για τρεις, Ay amor, Αισθηματική ηλικία και Ο μαγικός κόσμος του Φεδερίκο.
Έχει γράψει μουσική για σαράντα θεατρικές παραστάσεις, για τον κινηματογράφο και την εκπαιδευτική τηλεόραση. Βραβεύτηκε για τη θεατρική του μουσική το 2012.
Κωνσταντίνος Ρήγος, φωτογραφία facebook
Τη σκηνοθεσία, τη χορογραφία και τα σκηνικά υπογράφει ο διακεκριμένος χορογράφος, σκηνοθέτης και εικαστικός, Κωνσταντίνος Ρήγος, δημιουργός ευρέως φάσματος και γνώστης του είδους.
Μετά την σημαντική του διαδρομή ως χορογράφος και χορευτής με την Ομάδα Οκτάνα, αλλά και το Χοροθέατρο του ΚΘΒΕ, ο Ρήγος τα τελευταία χρόνια έχει διακριθεί στον χώρο του μουσικού θεάτρου, σκηνοθετώντας επιτυχημένες παραστάσεις, όπως Bossa Nova, Τιτανικός, Κόκκινα Φανάρια και Άνεμος στο Εθνικό Θέατρο, τα μιούζικαλ Καμπαρέ, Rocky Horror Show κ.α.
Ο Κωνσταντίνος Ρήγος, σημειώνει για το ανέβασμα του Ερωτόκριτου: «Ακολουθώντας το κείμενο που αναδεικνύει με λεπτομέρειες τη ψυχολογική κατάσταση των ηρώων, επιχειρώ να αναδείξω όλα τα συναισθήματά τους στο σήμερα. Η Αρετούσα είναι μια επαναστάτρια, ένα κορίτσι του σήμερα, ίσως και του αύριο, η οποία φέρει όμως το βάρος της παρουσίας ενός κυριαρχικού πατέρα.
Ο Ερωτόκριτος είναι ένας σκοτεινός ήρωας.
Ένας πολεμιστής του οποίου ο έρωτας για την Αρετούσα του γίνεται μανία. Επιστρέφει πρώτα για να σώσει τη χώρα του, μετά για να σώσει τον βασιλιά και τέλος για να διεκδικήσει δικαιωματικά την Αρετούσα. Οι πρωταγωνιστές έρχονται σε σύγκρουση με τους γύρω τους για να οδηγηθούν, σε αντίθεση με άλλες γνωστές ιστορίες αγάπης, σε ένα αίσιο τέλος.
Όλο το έργο είναι ένα ψυχολογικό παζλ. Και προσπαθώ ακριβώς να υπογραμμίσω δύο στοιχεία: από τη μία το χιούμορ και την ελαφρότητα, από την άλλη το δράμα. Υπερτονίζω τον εφηβικό ενθουσιασμό στο πρώτο μέρος, το εφηβικό δράμα στο δεύτερο.
Γιατί, μην το ξεχνάμε, στο πρωτότυπο κείμενο οι ήρωες είναι πολύ νεαροί: η Αρετούσα δεκατεσσάρων και ο Ερωτόκριτος μόλις δεκαοχτώ χρονών.
Ο Ερωτόκριτος είναι μια μεγάλη ιστορία αγάπης, ένα επαναστατικό κείμενο για την αγάπη».
Στον Ερωτόκριτο πρωταγωνιστούν τρεις νέοι τραγουδιστές που διαπρέπουν στο χώρο της έντεχνης ελληνικής μουσικής:
Ο Θοδωρής Βουτσικάκης, ο οποίος ερμηνεύει τον ρόλο του τίτλου, έχει συνεργαστεί με τους Σταύρο Ξαρχάκο, Χρήστο Λεοντή, Νίκο Κυπουργό, Λίνα Νικολακοπούλου, Ντούλτσε Πόντες, Λουίς Μπόρντα, Δημήτρη Μαραμή, Κρατική Ορχήστρα Αθηνών και έχει εμφανιστεί σε Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος κ.ά.
Έχει κυκλοφορήσει τον προσωπικό δίσκο Αισθηματική ηλικία (μουσική Δ. Μαραμή), ενώ έχει συμμετάσχει στους δίσκους Φλόγα που καίει, Aleli, De Creta a Buenos Aires, Τυχερό Αστέρι κ.τ.λ.
Η Μαρίνα Σάττι, η οποία ερμηνεύει την Αρετούσα, εκπροσώπησε την Ελλάδα στην Ευρωπαϊκή Ορχήστρα Τζαζ (2009), ενώ αποφοίτησε ως υπότροφος από το Κολλέγιο Μουσικής του Μπέρκλεϋ (2012).
Έχει συνεργαστεί με καλλιτέχνες όπως οι Μπόμπυ ΜακΦέρριν, Ουέην Σόρτερ, Νίκος Κυπουργός και έχει δανείσει τη φωνή της σε μεταγλωττισμένες ταινίες κινουμένων σχεδίων.
Ως ηθοποιός συμμετείχε σε θεατρικές παραστάσεις (West Side Story, Shrek the Musical, Ο βιολιστής στη στέγη κ.ά.), ενώ έχει δουλέψει με σκηνοθέτες όπως οι Θ. Μοσχόπουλος, Λ. Κονιόρδου, Ν. Μαστοράκης. Τα τελευταία χρόνια πειραματίζεται πάνω στην πολυφωνική μουσική και συνθέτει πρωτότυπη μουσική για θέατρο και κινηματογράφο.
Ο Gautier Βελισσάρης, ο οποίος ερμηνεύει τον ρόλο του Πολύδωρου, είναι τραγουδιστής / τραγουδοποιός, αυτοδίδακτος μουσικός με βασικό όργανο την κιθάρα. Έχει κυκλοφορήσει δύο δίσκους, το Pink Cinnamon (2016) και το Babylon (2013).
Έχει εμφανιστεί σε σκηνές και φεστιβάλ σε Ελλάδα και εξωτερικό, έχει συνεργαστεί με τη Μαριέττα Φαφούτη στo τραγούδι You Give Me Love και έχει μοιραστεί τη σκηνή με καλλιτέχνες όπως Λάνα ντελ Ρέυ, Χοσέ Γκονζάλες, Κωστής Μαραβέγιας κ.ά.
Μαζί τους οι διακεκριμένοι λυρικοί καλλιτέχνες Ιωάννα Φόρτη και Κωστής Μαυρογένης. Συμμετέχει εννεαμελές ενόργανο σύνολο και οκταμελές φωνητικό σύνολο, υπό τη διεύθυνση του συνθέτη.
Ερωτόκριτος, Μιούζικαλ του Δημήτρη Μαραμή
Πρώτη παρουσίαση / Παραγγελία της ΕΛΣ
5, 6, 7, 12, 13, 14, 18, 19, 20, 21 Μαΐου 2017
Ώρα έναρξης: 20.30
Μουσική διεύθυνση & λιμπρέτο (βασισμένο στον Ερωτόκριτο του Βιτσέντζου Κορνάρου): Δημήτρης Μαραμής
Σκηνοθεσία – χορογραφία – σκηνικό: Κωνσταντίνος Ρήγος
Συνεργάτις σκηνογράφος: Μαίρη Τσαγκάρη
Κοστούμια: Γιώργος Σεγρεδάκης
Φωτισμοί: Χρήστος Τζιόγκας
Διεύθυνση φωνητικού συνόλου: Μάτα Κατσούλη
Ερμηνεύουν
Θοδωρής Βουτσικάκης (Ερωτόκριτος),
Μαρίνα Σάττι (Αρετούσα),
Gautier Βελισσάρης (Πολύδωρος),
Ιωάννα Φόρτη (Νένα),
Κωστής Μαυρογένης (Ρήγας)
Φωνητικό σύνολο: Βασίλης Δημακόπουλος, Νίκος Ζιάζιαρης, Νικόλαος Κατσιγιάννης, Γιάννης Κοντέλλης, Βασίλης Κούρτης, Ανδρέας Μεταξάς-Μαριάτος, Σταμάτης Πακάκης, Σπύρος Σώκος
Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής – Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος
