2 Δεκεμβρίου 2001
Η χρεοκοπία της Enron, η μεγαλύτερη στην ιστορία έως εκείνη τη στιγμή, επισφραγίζει ένα από τα πιο σοκαριστικά επιχειρηματικά σκάνδαλα όλων των εποχών.
Δύο δεκαετίες αργότερα, όμως, η ιστορία μοιάζει να επαναλαμβάνεται. Με τη χρεοκοπία του χρηματιστηρίου κρυπτονομισμάτων FTX, η οποία θεωρείται η «στιγμή Lehman Brothers» για τη βιομηχανία του crypto, δεν είναι λίγοι εκείνοι που βλέπουν παραλληλισμούς με το σκάνδαλο της Enron.
Άλλωστε ο San Bankman-Fried, ο ιδρυτής της αυτοκρατορίας του FTX, έχει ένα κρίσιμο κοινό χαρακτηριστικό με τον Jeffrey Skilling, τον «μοιραίο» CEO της Enron: Και οι δύο θεωρούνταν πάντα οι πιο έξυπνοι άνθρωποι στο δωμάτιο.
Πραγματικά, ο Jeffrey Skilling θεωρείται η ιδιοφυΐα πίσω από την άνοδο της Enron. Ένα «golden boy» με MBA από το Χάρβαρντ και καριέρα στην McKinsey που ήθελε να μετατρέψει την Enron σε μία επιχείρηση του μέλλοντος: Αυτή η άλλοτε βαρετή εταιρεία αγωγών φυσικού αερίου του Χιούστον ασχολούνταν πλέον με τα προθεσμιακά συμβόλαια του καιρού και το streaming ταινιών.
Τίποτα δεν έμοιαζε εξωφρενικό όταν έβγαινε από στο στόμα του Skilling. Ήταν άλλωστε, ο άνθρωπος που όταν ο εξεταστής του Χάρβαρντ τον είχε ρωτήσει εάν είναι έξυπνος, είχε δώσει την θρυλική και αποστομωτική απάντηση: «Είμαι f***ing έξυπνος».
Το βέβαιο είναι ότι οι συγκρίσεις με τον Skilling δεν είναι πολύ ευοίωνες για τον Bankman-Fried.
Το 2006, ο Skilling καταδικάστηκε για 12 κατηγορίες χρηματιστηριακής απάτης, πέντε κατηγορίες ψευδών δηλώσεων προς τους ελεγκτές, μία κατηγορία insider trading και μία κατηγορία συνωμοσίας για τον ρόλο του στην απόκρυψη των χρεών της Enron.
Έτσι, του επιβλήθηκε η βαρύτερη ποινή ανάμεσα στα στελέχη της Enron, καθώς καταδικάστηκε σε 24 χρόνια φυλάκισης και πρόστιμο 45 εκατ. δολαρίων. Το 2013, δικαστήριο μείωσε την ποινή του Skilling στα 14 χρόνια, επιτρέποντας την αποφυλάκισή του το 2019, λόγω καλής συμπεριφοράς.
Σήμερα, ο Skilling έχει επιστρέψει όχι μόνο στο Χιούστον, αλλά και στις ενεργειακές business.
Η χρεοκοπία της Enron
Μία ενεργειακή εταιρεία με έδρα το Χιούστον του Τέξας, η Enron δημιουργήθηκε το 1985 από τη συγχώνευση δύο εταιρειών φυσικού αερίου, της Houston Natural Gas και της Internorth. Υπό τον πρόεδρος και CEO Kenneth Lay, η Enron έφτασε έως και την έβδομη θέση της λίστας του περιοδικού Fortune με τις 500 μεγαλύτερες αμερικανικές επιχειρήσεις.
Το 2000, απασχολούσε 21.000 άτομα και εμφάνιζε τζίρο 111 δισ. δολαρίων. Όμως τον επόμενο χρόνο, η μετοχή της εταιρείας βρέθηκε σε μία δραματική κατρακύλα, πέφτοντας από τα 90,75 δολάρια τον Αύγουστο του 2000 στα 0,26 δολάρια στις 30 Νοεμβρίου του 2001.
Καθώς η τιμή έπεφτε, ο Lay ξεπουλούσε τις μετοχές που κατείχε, ενώ παράλληλα ενθάρρυνε τους υπαλλήλους της Enron να αγοράζουν και τους διαβεβαίωνε ότι η εταιρεία θα ανέκαμπτε.
Οι υπάλληλοι είδαν τις αποταμιεύσεις για τις συντάξεις τους να εξανεμίζονται, καθώς η μετοχή συνέχιζε να πέφτει.
Όταν μία άλλη ενεργειακή εταιρεία, η Dynegy, ακύρωσε την σχεδιαζόμενη εξαγορά της μέσω δανεικών κεφαλαίων, ύψους 8,4 δισ. δολαρίων, στα τέλη του Νοεμβρίου, η Enron κήρυξε πτώχευση. Έως τα τέλη του έτους, η κατάρρευση της Enron είχε κοστίσει στους επενδυτές δισεκατομμύρια δολάρια, είχε εξαφανίσει 5.600 θέσεις εργασίας και είχε γίνει αιτία για να χαθούν 2,1 δισ. δολάρια από συνταξιοδοτικά προγράμματα.
Τα επόμενα χρόνια, το όνομα Enron έγινε συνώνυμο της επιχειρηματικής απάτης και διαφθοράς, καθώς έρευνα της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και του αμερικανικού υπουργείου Δικαιοσύνης αποκάλυψε ότι η Enron είχε «φουσκώσει» τεχνητά τα αποτελέσματά της, κρύβοντας χρέη και ζημιές σε θυγατρικές.
Η αμερικανική κυβέρνηση κατηγόρησε τον Lay και τον Jeffrey K. Skilling, ο οποίος ήταν CEO από τον Φεβρουάριο έως τον Αύγουστο του 2021, ότι συνωμότησαν για να κρύψουν τις οικονομικές αδυναμίες της Enron από τους επενδυτές. Η έρευνα επίσης οδήγησε στην κατάρρευση του γίγαντα των ορκωτών λογιστών Arthur Andersen, καθώς οι ελεγκτές του βρέθηκαν ένοχοι για την σκόπιμη καταστροφή εγγράφων που ενοχοποιούσαν την Enron.
Τον Ιούλιο του 2004, δικαστήριο του Χιούστον απήγγειλε σε βάρος του Skilling 35 κατηγορίες απάτης, συνωμοσίας και insider trading. Ο Lay κατηγορήθηκε για 11 παρόμοια εγκλήματα.
Η δίκη άρχισε στις 30 Ιανουαρίου του 2006 στο Χιούστον. Κατά τη διάρκεια της δίκης, ο Skilling, που είχε «ξεφορτωθεί» μετοχές της Enron αξίας 60 εκατ. δολαρίων λίγο μετά την παραίτησή του, αλλά αρνούνταν να παραδεχθεί ότι γνώριζε την επικείμενη κατάρρευσή της, αναδείχθηκε ως ο πρωταγωνιστής αυτού του σκανδάλου που μονοπώλησε τότε το ενδιαφέρον.
Τον Μάιο του 2006, ο Skilling καταδικάστηκε για τις 19 από τις 35 κατηγορίες, ενώ ο Lay βρέθηκε ένοχος για 10 κατηγορίες απάτης και συνωμοσίας.
Ο Lay πέθανε από καρδιά, μόλις δύο μήνες αργότερα, πριν να αποφασιστεί η ποινή του.
moneyreview.gr
Διαβάστε επίσης:
Sam Bankman-Fried: Ο δισεκατομμυριούχος «Buffett του crypto» απέμεινε με 100.000 δολάρια
Ακολουθήστε το Money Review στο Google News
