Το διπλό πρόσωπο της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής αντίκρισαν το διήμερο της περασμένης Τρίτης και Τετάρτης όλοι όσοι συμμετείχαν στον 62ο γύρο των διερευνητικών επαφών και τις πολιτικές διαβουλεύσεις που ακολούθησαν. Πίσω από τις κλειστές πόρτες των διπλωματικών επαφών και μακριά από τα χαμόγελα και τις δημόσιες διακηρύξεις της Αγκυρας για προσήλωση στον διάλογο, οι Τούρκοι αξιωματούχοι έδειξαν τις διαθέσεις τους ανοίγοντας με τρόπο εξαιρετικά επιθετικό το σύνολο των διεκδικήσεών τους. Κατά την ημέρα των διερευνητικών ετέθη ζήτημα αποστρατιωτικοποίησης των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου, καθώς και αμφισβήτησης της κυριαρχίας κάποιων νησιών και νησίδων.
Την επομένη, ημέρα των πολιτικών διαβουλεύσεων, οι συμμετέχοντες στην τουρκική αντιπροσωπεία κατηγόρησαν, με εριστική διάθεση, την Ελλάδα για υπόθαλψη τρομοκρατών, αναφερόμενοι στους γκιουλενιστές (το αποκαλούμενο FETO) και το κουρδικό ΡΚΚ, ενώ για ακόμα μία φορά ετέθη ζήτημα μειονότητας. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, οι Τούρκοι αξιωματούχοι περιέγραψαν την Ελλάδα ως καταφύγιο τρομοκρατών και ζήτησαν την έκδοση προσώπων στην Αγκυρα. Από την ελληνική πλευρά δόθηκαν, βεβαίως, οι κατάλληλες απαντήσεις σε όλα τα ζητήματα, ωστόσο κατέστη σαφέστατη η τουρκική απροθυμία για ουσιαστικό διάλογο και έγινε προφανής η πρόθεση για επιβολή των απόψεων της Αγκυρας.
Η πρωτοβουλία των Τούρκων για πρόσκληση του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια στις 14 Απριλίου στην Αγκυρα για συνάντηση με τον ομόλογό του Μεβλούτ Τσαβούσογλου και η αιρεσιμότητα με την οποία επενδύει το ενδεχόμενο η ελληνική πλευρά δείχνει, βέβαια, τη δυσπιστία. Δεν θα πρέπει να λησμονείται ότι η διπλωματική σύμβουλος του πρωθυπουργού Ελένη Σουρανή συνάντησε την Τρίτη τις αντιπροσωπείες των διερευνητικών επαφών, προκειμένου να μεταφέρει το μήνυμα του Κυριάκου Μητσοτάκη για δέσμευση της Ελλάδας στη διαδικασία των συζητήσεων. Παρ’ όλα αυτά, κατά τις πολιτικές διαβουλεύσεις οι Τούρκοι ήταν ακόμα επιθετικότεροι σε σύγκριση με τις διερευνητικές.
Η εβδομάδα που αρχίζει αύριο είναι εξαιρετικά δύσκολη και κρίσιμη για την ελληνική διπλωματία. Κατ’ αρχάς ο κ. Δένδιας θα πρέπει να διαχειριστεί την απροθυμία της Ε.Ε. να προχωρήσει στη λήψη ουσιαστικών μέτρων κατά της Τουρκίας. Στη Σύνοδο Κορυφής της ερχόμενης Πέμπτης, ο Υπατος Εκπρόσωπος της Ε.Ε. Ζοζέπ Μπορέλ έχει επιφορτιστεί με το έργο της παρουσίασης μιας έκθεσης προόδου με διττό χαρακτήρα, θετική ατζέντα αλλά και κυρώσεις.
Η Σύνοδος του ΝΑΤΟ
Ο κ. Δένδιας θα έχει την ευκαιρία να δει από κοντά τον νέο υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Αντονι Μπλίνκεν, στο πλαίσιο της υπουργικής Συνόδου του ΝΑΤΟ, δίχως, βέβαια, να είναι γνωστό αν θα πραγματοποιηθεί συνάντησή τους. Για την Αθήνα είναι εξαιρετικά προβληματική η διαφαινόμενη ευθυγράμμιση της Ε.Ε. με την Ουάσιγκτον στο ζήτημα της Τουρκίας.
Οι Αμερικανοί δεν σκοπεύουν να χαλαρώσουν την πίεση στην Αγκυρα για το ζήτημα των S-400, δεν είναι όμως και έτοιμοι να «θυσιάσουν» την Τουρκία, ιδιαίτερα σε μια στιγμή κατά την οποία η Ουάσιγκτον φαίνεται ότι επιλέγει να εντείνει τις ανταγωνιστικές σχέσεις της με τη Μόσχα και το Πεκίνο. Αν και το «Dwight D. Eisenhower» βρίσκεται ελλιμενισμένο στη Σούδα, ενώ στην ομάδα κρούσης του συμμετείχε και ελληνική φρεγάτα, το αμερικανικό αεροπλανοφόρο προέβη σε ασκήσεις περιορισμένης κλίμακας (έστω συμβολικού χαρακτήρα) και με τουρκική φρεγάτα.
Επιπλέον, όπως ήδη φάνηκε και από την επικοινωνία του γ.γ. του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ με τον κ. Δένδια και τον υπουργό Εθνικής Αμυνας Νίκο Παναγιωτόπουλο, η Συμμαχία επιχειρεί να δημιουργήσει συνθήκες διαλόγου και όχι απλών τεχνικών συνομιλιών. Υπενθυμίζεται ότι η προσπάθεια αυτή του κ. Στόλτενμπεργκ δεν είναι νέα και έχει αξιοποιηθεί από την Τουρκία και στο παρελθόν ως επιχείρημα για τη δήθεν «απροθυμία» της Ελλάδας να συζητήσει υπό την αιγίδα ενός αντικειμενικά ουδέτερου κριτή. Στην πραγματικότητα, η Αθήνα απλώς δεν θέλει να συζητήσει κυριαρχικά δικαιώματά της και μάλιστα με νατοϊκό «καπέλο», όπως προφανέστατα επιθυμεί η Αγκυρα.
Τα εξοπλιστικά
Τις τελευταίες ημέρες υπάρχει στην Αθήνα μια σαφής αίσθηση επιτάχυνσης στο θέμα των φρεγατών. Εδώ και κάποιες εβδομάδες παρατηρείται αυξημένη παρουσία στην Ελλάδα ιδιαίτερα από Αμερικανούς και Γάλλους. Είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι οι Αμερικανοί της Lockheed Martin, της εταιρείας που προωθεί τη φρεγάτα MMSC με τη στήριξη της κυβέρνησης των ΗΠΑ, βρίσκονται στην Ελλάδα για σχεδόν τρεις εβδομάδες και τις προηγούμενες ημέρες επισκέφθηκαν τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά. Από την αμερικανική πλευρά αποδίδεται κεφαλαιώδης σημασία στην εγχώρια παραγωγή, ενώ στις επαφές των τελευταίων ημερών επισημάνθηκε ότι η MMSC μπορεί να αποκτήσει τη διαμόρφωση που επιθυμεί το Πολεμικό Ναυτικό, αρκεί να αποδεσμευθεί μια μη δεσμευτική αίτηση για προσφορά (η αποκαλούμενη Letter of Request, LOR). Πάντως, μέχρι το βράδυ της Παρασκευής, η LOR δεν είχε φύγει ακόμα από το υπουργείο Εθνικής Αμυνας. Την Παρασκευή, επαφές με την ηγεσία του Π.Ν. είχε ο αρχηγός του γαλλικού ΓΕΝ Πιερ Βαντιέ.
