Μπορεί για τους μη ειδήμονες να μην είναι ευρέως γνωστό, όμως οι μπαταρίες αποτελούν βασικό πυλώνα της ενεργειακής μετάβασης και του περιορισμού της εξάρτησης από τους υδρογονάνθρακες. Ιδίως οι μπαταρίες ιόντων λιθίου που προορίζονται για συστήματα αποθήκευσης ενέργειας –όχι αποκλειστικά για την αυτοκινητοβιομηχανία– διαδραματίζουν καίριο ρόλο στην ενεργειακή αυτονομία μιας χώρας, στηρίζοντας τη μετάβαση στην ηλεκτροδότηση από ΑΠΕ. Την ίδια στιγμή, ένα από τα «διδάγματα» που προέκυψαν από την πανδημία –που προκαλεί ακόμη χάος στην εφοδιαστική αλυσίδα– σχετίζεται με την ανάγκη μετεγκατάστασης σειράς παραγωγικών δραστηριοτήτων εκτός Κίνας. Σε αυτό το υπόβαθρο εντάσσονται οι πρόσφατες αντιδράσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης κατά του πακέτου μέτρων στήριξης ύψους 369 δισ. δολ. της κυβέρνησης Μπάιντεν για την ενίσχυση της δικής της βιομηχανίας τεχνολογιών φιλικών προς το περιβάλλον με στόχο τη μείωση της εξάρτησης από την Κίνα.
Ηδη, η Αμερική διοχετεύει κεφάλαια σε όλη την αλυσίδα παραγωγής μπαταριών λιθίου, δηλαδή εργοστάσια γραφίτη, διυλιστήρια κοβαλτίου (που περιέχουν οι μπαταρίες ιόντων λιθίου) και πολύ μεγάλου μεγέθους εργοστάσια (gigafactory) παραγωγής μπαταρίας. Για παράδειγμα, στη Βόρεια Καρολίνα, όπου στο παρελθόν χτυπούσε η καρδιά της παραγωγής λιθίου, η βιομηχανία χημικών Livent ολοκλήρωσε πρόσφατα την επέκταση του διυλιστηρίου υδροξειδίου του λιθίου (χρησιμοποιείται στις μπαταρίες των ηλεκτρικών οχημάτων).
Δεδομένου ότι οι ευρωπαϊκοί κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις δεν προβλέπουν εξίσου γενναιόδωρες φοροαπαλλαγές με αυτές των ΗΠΑ, οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, που επενδύουν στην ενεργειακή μετάβαση, κινδυνεύουν σταδιακά να χάσουν το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Κατ’ επέκταση, για μία ακόμη φορά, η Ευρώπη θα μπορούσε να βρεθεί αντιμέτωπη με τον κίνδυνο περαιτέρω αποβιομηχάνισης. Ως εκ τούτου, παράγοντες της αγοράς τονίζουν ότι θα πρέπει άμεσα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή –που ήδη εξετάζει, αλλά όχι με τόσο γοργούς ρυθμούς, την υιοθέτηση σχετικών πρωτοβουλιών– να λάβει μέτρα για τη δημιουργία των δικών της πρωταθλητών, τη στήριξη δηλαδή των ευρωπαϊκών εταιρειών που εξειδικεύονται στην παραγωγή μπαταριών λιθίου για αποθήκευση ενέργειας. Οπως προσθέτουν, στα κράτη-μέλη που θα πρέπει να στηριχθούν, μέσω ενός χρηματοδοτικού οχήματος ενίσχυσης των εγχώριων προμηθευτών και τόνωσης της διεθνούς ανταγωνιστικότητάς τους, θα πρέπει να συμπεριληφθούν και μικρότερες χώρες όπως η Ελλάδα. Προς αυτή την κατεύθυνση, κατά πληροφορίες, την υιοθέτηση σχετικών πρωτοβουλιών εξετάζει η ελληνική κυβέρνηση.
H Sunlight
Η παραγωγή μπαταριών επί ευρωπαϊκού εδάφους αποτελεί και εθνική υπόθεση, εάν ληφθεί υπόψη ότι η αύξηση των τιμών πρώτων υλών και τα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα που προκάλεσε η πανδημία, θα μπορούσαν να προκαλέσουν «μπλακ άουτ» σε ολόκληρες χώρες. Προς την κατεύθυνση αυτή, ζητούμενο είναι οι ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες να πετύχουν τη στήριξη του συνόλου της εφοδιαστικής αλυσίδας μπαταρίας λιθίου, από την έρευνα και ανάπτυξη μέχρι την παραγωγή. Η Ελλάδα, όπως αναφέρουν παράγοντες της αγοράς, διαθέτει συγκριτικό πλεονέκτημα στην παραγωγή βιομηχανικής μπαταρίας. Κι αυτό διότι η ελληνική Sunlight Group, συμφερόντων του επιχειρηματία Πάνου Γερμανού, είναι η μοναδική εταιρεία στο δυτικό ημισφαίριο που δρομολογεί την παραγωγή στοιχείων λιθίου που διαθέτουν τις κατάλληλες προδιαγραφές για συστήματα αποθήκευσης ενέργειας. Υπολογίζεται ότι το δρομολογούμενο επενδυτικό σχέδιο της Sunlight, ύψους 1,4 δισ. ευρώ, για τη δημιουργία βιομηχανικού πάρκου στοιχείων για μπαταρίες λιθίου στην Κοζάνη θα δημιουργήσει περισσότερες από 10.000 άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας. Σύμφωνα με τη Sunlight, το συγκεκριμένο έργο θα διαδραματίσει καταλυτικό ρόλο στην ενεργειακή μετάβαση, καθώς εστιάζει στην παραγωγή στοιχείων λιθίου που χρησιμοποιούνται για τα συστήματα αποθήκευσης ενέργειας, βιομηχανικής και χαμηλής τάσης. Τα συστήματα δηλαδή που αποθηκεύουν ηλεκτρική ενέργεια από ΑΠΕ και χρησιμοποιούνται για τη σταθεροποίηση του δικτύου ηλεκτροδότησης, αλλά και για οικιακές εφαρμογές (π.χ. με φωτοβολταϊκό στη στέγη). Τα ίδια στοιχεία έχουν εφαρμογή και σε μπαταρίες για εκτός δρόμου βιομηχανικά ηλεκτρικά οχήματα (κλαρκ, ανυψωτικά, παλετοφόρα κ.ά.), οχήματα αναψυχής, θαλάσσια σκάφη αναψυχής και αυτοματοποιημένα καθοδηγούμενα οχήματα (AGVS).
Η εταιρεία προχωράει ήδη στην εγκατάσταση πιλοτικής γραμμής παραγωγής πρωτότυπων στοιχείων λιθίου στην Ξάνθη. Πρόκειται για επένδυση επιπλέον 130 εκατ. ευρώ, που θα συνοδευτεί με τη δημιουργία κέντρου εκπαίδευσης.
Επίσης, με στόχο την καθετοποίηση της παραγωγής, μετά τις πρόσφατες εξαγορές, η Sunlight διαθέτει ιδιόκτητες μονάδες παραγωγής για την κατασκευή καλουπιών, κατεργασμένων μερών και εξαρτημάτων, αλλά και μεταλλικών κιβωτίων αποθήκευσης ενέργειας, κατάλληλων για βιομηχανικές εφαρμογές στο Κιλκίς, στην Ξάνθη και στη Γερμανία. Επενδύει ακόμη σε μονάδες παραγωγής φορτιστών στην Ιταλία, με τη συναρμολόγηση των συστοιχιών και μπαταριών λιθίου να γίνεται στις εγκαταστάσεις της στην Ξάνθη, και στη Βερόνα. Σύντομα, στις μονάδες συναρμολόγησης μπαταριών λιθίου της εταιρείας θα προστεθεί και η νέα μονάδα που κατασκευάζει στο Mebane της Βόρειας Καρολίνας. Στα σχέδιά της βρίσκεται ακόμη και πιλοτική γραμμή ανακύκλωσης μπαταριών λιθίου που η εταιρεία θα εγκαταστήσει στην Ξάνθη.
Επενδύσεις πολλών δισεκατομμυρίων σε όλο τον κόσμο μέχρι το 2031
Η πιο σύντομη οδός, σύμφωνα με τους ειδικούς, για την ελαχιστοποίηση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα είναι η αποθήκευση ενέργειας, η οποία σήμερα εξακολουθεί να στηρίζεται ως επί το πλείστον στα ορυκτά καύσιμα, τον άνθρακα, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο.
Βέβαια, η καύση των ορυκτών καυσίμων στους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής ή στα αυτοκίνητα τελεί υπό διωγμόν. Κι αυτό με στόχο τη μείωση κατά 45% των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα συγκριτικά με το 2010, προκειμένου να αποφευχθεί η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη κατά περισσότερο από 1,5 βαθμό Κελσίου.
Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, που βασίζονται στην αξιοποίηση του ανέμου και του ήλιου, εξυπηρετούν τον στόχο της ενεργειακής μετάβασης, αλλά υπόκεινται στη μεταβλητότητα των καιρικών συνθηκών, στην ένταση του ανέμου και στον βαθμό ηλιοφάνειας. Στο πρόβλημα αποθήκευσης ενέργειας από ανεμογεννήτριες και τουρμπίνες, λύση έχουν δώσει τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια, η αντλησιοταμίευση, αλλά και οι υποδομές αποθήκευσης συμπιεσμένου φυσικού αερίου.
Σε αυτά έρχονται να προστεθούν οι μπαταρίες ιόντων λιθίου που έχουν τη δυνατότητα αποθήκευσης ενέργειας. Πρόκειται για μια ταχέως αναπτυσσόμενη αγορά, της οποίας η αξία τοποθετείται σε δεκάδες δισεκατομμύρια τα προσεχή χρόνια, ενώ εκτιμάται ότι μέχρι το 2031 η χωρητικότητα των συστημάτων αποθήκευσης θα ανέλθει σε 500 GW, σύμφωνα με τη Wood Mackenzie.
Κατά την ίδια έκθεση, στην Ευρώπη, λόγω ρυθμιστικών εμποδίων που περιορίζουν τις αποδόσεις των συγκεκριμένων επενδύσεων, η ζήτηση δεν αναμένεται να ξεπεράσει τις 159 γιγαβατώρες (GWH) έως το 2031, έναντι 422 και 600 GWH στην Κίνα και στις ΗΠΑ, αντιστοίχως. Παγκοσμίως, κυρίαρχη θέση στην αγορά των μπαταριών λιθίου για αποθήκευση ενέργειας κατέχουν οι κινεζικοί όμιλοι, ενώ η Sunlight θα αποτελέσει την πρώτη, πανευρωπαϊκά, τέτοιου είδους εταιρεία όταν η επένδυσή της στη Βόρεια Ελλάδα τεθεί σε λειτουργία.
Με δεδομένη την κυριαρχία της Κίνας και ύστερα από τους κλυδωνισμούς που προκάλεσε η πανδημία στην εφοδιαστική αλυσίδα, νούμερο ένα προτεραιότητα των κατασκευαστών μπαταριών αποτελεί η μείωση της εξάρτησης από τη Χώρα του Δράκου, που έχει καταφέρει να ελέγξει το σύνολο των κρίκων της παραγωγικής διαδικασίας. Στο πλαίσιο αυτό, οι ΗΠΑ επιδιώκουν να αποκτήσουν πρωταγωνιστικό ρόλο ενόψει και της προσδοκώμενης εκτίναξης της αγοράς της ηλεκτροκίνησης, που αναμένεται να εκτοξευθεί με περίπου 2,5 εκατ. πωλήσεις οχημάτων μέχρι το 2025 στην Αμερική και τον Αμερικανό πρόεδρο να έχει θέσει ως στόχο, έως το 2030, οι μισές πωλήσεις επιβατικών αυτοκινήτων να αφορούν ηλεκτρικά οχήματα. Εκτιμάται ότι ο νόμος Μπάιντεν έχει προσελκύσει από την έναρξη ισχύος του (μέσα Αυγούστου) κατά 80% περισσότερες επενδύσεις, της τάξεως των 13,5 δισ. ευρώ, συγκριτικά με τρεις μήνες πριν. Με αυτά τα δεδομένα, όπως αναφέρουν παράγοντες της αγοράς, η επιτάχυνση των σχεδίων της Ε.Ε. θα πρέπει να οδηγήσει στη δημιουργία μιας ανταγωνιστικής βιομηχανίας που θα συμβάλει στους στόχους της ενεργειακής αυτονομίας και της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Και να επιβάλει την άμεση λειτουργία ενός ευρωπαϊκού μηχανισμού που θα στηρίξει τις αναγκαίες επενδύσεις, λαμβάνοντας υπόψη ότι «το μέλλον της Ευρώπης δεν μπορεί να εξαρτάται αποκλειστικά από την ιδιωτική πρωτοβουλία και χρηματοδότηση».
Διαβάστε επίσης:
Ε.Ε.: Αναζητά «ασπίδα προστασίας» απέναντι στις αμερικανικές επιδοτήσεις
Το σχέδιο για επάρκεια ρεύματος έως το 2035 – Λιγνίτης έως το 2028
Sunlight Group: Εξαγόρασε το 51% της γερμανικής Triathlon
Ακολουθήστε το Money Review στο Google News
