Στους λόφους του Γουαϊανάντ, στην πολιτεία Κεράλα της νότιας Ινδίας, κάθε άνθρωπος με ιδιοκτησία γης στην ήσυχη πόλη Μινανγκαντί, μετρά τα δέντρα του.
Η Sheeja CG, μια 46χρονη αγρότισσα, έχει περάσει όλη της τη ζωή ανάμεσα σε φυτείες καφέ, καρύδας και πιπεριών. Τον τελευταίο μήνα, όμως, το εισόδημά της αυξήθηκε δραματικά, αφού έβαλε σε… υποθήκη τα 53 δέντρα της σε τοπική τράπεζα. Ως αντάλλαγμα, εισέπραξε 2.650 ρουπίες (ή περίπου 30€), δηλαδή 50 ρουπίες για το καθένα. Ήταν μία από τους πρώτους ωφελούμενους του σχεδίου, που χρηματοδοτείται από την πολιτεία.
Είναι μια απλή ιδέα που αποφέρει μεγάλα κέρδη: Οι κάτοικοι μπορούν να φυτέψουν δέντρα, και μετά από τρία χρόνια να υποθηκεύσουν κάθε φυτό για να λάβουν άτοκο δάνειο, το οποίο μπορεί να ανανεώνεται σε ετήσια βάση για 10 χρόνια. Οι κάτοικοι υποχρεούνται να επιστρέψουν τα χρήματα μόνο στην περίπτωση που κόψουν τα δέντρα.
Αξίζει να αναφερθεί ότι πρόκειται για την ίδια ινδική πολιτεία που έχει επιτύχει εντυπωσιακά θετικά αποτελέσματα στη διαχείριση της πανδημίας, ενώ διοικείται από το Μαρξιστικό Κομμουνιστικό Κόμμα Ινδίας.
Η Κεράλα, με τα γεμάτα μπαχαρικά δάση της, τα τελευταία χρόνια ταλαιπωρείται από προβλήματα του αγροτικού τομέα, την αποψίλωση των δασών που έχει οδηγήσει σε μείωση της βιοποικιλότητας, αλλά και έχει ενισχύσει την κλιματική κρίση που έχει κάνει τα καλοκαίρια πολύ πιο ζεστά –ιδιαίτερα στο Γουαϊανάντ, που συνήθως παρέμενε δροσερό και τους θερινούς μήνες.
Αυτοκτονίες αγροτών, κατολισθήσεις και πλημμύρες στην περιοχή έχουν απασχολήσει τα διεθνή ΜΜΕ. Οι αγρότες αναγκάζονταν να κόβουν δέντρα για να ενισχύουν τα εισοδήματά τους. σε αυτό το πλαίσιο, το πρόγραμμα υποθήκης δέντρων, ύψους περίπου €1,1 εκατ. που έχουν διατεθεί από την πολιτειακή κυβέρνηση, αποτελούν σημαντικό κίνητρο για τη σωτηρία τους από το… τσεκούρι.
«Με τις θερμοκρασίες να κυμαίνονται έως και 5 βαθμούς υψηλότερα από το φυσιολογικό, έχω χάσει το 25% της σποράς μου. Το δάνειο του προγράμματος υποθήκευσης δέντρων θα αφαιρέσει μέρος της οικονομικής πίεσης. Θα μπορέσω να αγοράσω κοπριά για το χωράφι μου», δήλωσε η Sheeja στον Guardian.
Παρατεταμένες ξηρασίες και ακανόνιστες βροχοπτώσεις έχουν καταστήσει την περιοχή όλο και πιο ευάλωτη, με τις καλλιέργειες ρυζιού να μειώνονται και τις φυτείες καφέ και πιπεριών να απειλούνται. Σύμφωνα με το Σχέδιο Δράσης της Πολιτείας της Κεράλα για την Κλιματική Αλλαγή, το Γουαϊανάντ είναι ένα από τα τέσσερα σημαντικότερα επίκεντρα κλιματικής αλλαγής στην πολιτεία.
Όμως το σχέδιο υποθήκευσης δέντρων φιλοδοξεί ακόμη και να αντιστρέψει την καταστροφή, οδηγώντας την πόλη Μινανγκάντι, όπου ζουν περίπου 35.000 άτομα, στην ουδετερότητα άνθρακα. το Πρόγραμμα Ουδετερότητας Άνθρακα του Μινανγκάντι είναι το πρώτο στην κατηγορία του για την Ινδία, και έχει αλλάξει τον τρόπο ζωής και εργασίας της κοινότητας.
«Ένας έλεγχος ενέργειας του 2018 διαπίστωσε ότι το Μινανγκάντι είχε 15.000 τόνους πλεονάζοντος άνθρακα. Εργαζόμαστε για να φέρουμε αυτό τον αριθμό στο μηδέν», εξηγεί στον Guardian η πρόεδρος της τοπικής κυβέρνησης της πόλης, Beena Vijayan. Για την εξισορρόπηση των εκπομπών άνθρακα, έχει τεθεί σε εφαρμογή ένα λεπτομερές σχέδιο δράσης.
«Έχουμε πραγματοποιήσει περισσότερες από 500 συναντήσεις με αγρότες για κάθε πιθανή λεπτομέρεια, από τη διαχείριση των απορριμμάτων, την ανακύκλωση του πλαστικού, την ηλιακή ενέργεια, την καλλιέργεια καφέ με τρόπους φιλικούς προς το περιβάλλον και τη χρήση φούρνων υψηλής ενεργειακής απόδοσης», τονίζει η Vijayan.
Η ενθάρρυνση των πολιτών σε δενδροφύτευση είναι απλώς το πρώτο βήμα. «Πρόκειται για ένα πρόγραμμα-μοντέλο που θα επεκταθεί σε όλη την περιοχή του Γουαϊανάντ. Ξεκίνησε πριν τρία χρόνια, όταν δημιουργήσαμε ένα φυτώριο με 33 τύπους φυτών στο πλαίσιο του εθνικού προγράμματος για την ανεργία σε επαρχιακές περιοχές. Φυτέψαμε 300.000 δενδρύλλια σε 250 κατοικίες του Μινανγκάντι αλλά και σε δημόσιους χώρους», αναφέρει η Vijayan, μιλώντας στον Guardian.
«Με τα δέντρα να έχουν πλέον ωριμάσει, ξεκινήσαμε το σχέδιο υποθήκευσής τους και έχουμε λάβει περίπου 200 αιτήσεις που βρίσκονται υπό επεξεργασία».
Ήταν ο υπουργός οικονομικών της Κεράλα, TM Thomas Isaac, που συνέλαβε πρώτος την ιδέα, υποστηρίζοντας ότι θα εξασφάλιζε βιώσιμο εισόδημα στους αγρότες της περιοχής και θα βελτίωνε εντυπωσιακά το κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον.
«Το Γουαϊανάντ έχει ένα από τα χαμηλότερα κατά κεφαλήν εισοδήματα στην πολιτεία της Κεράλα, επομένως στόχος μας είναι να διπλασιάσουμε τα εισοδήματα των αγροτών χωρίς η περιοχή να εκβιομηχανιστεί υπερβολικά», τονίζει ο Jayakumar C, ιδρυτής του Thanal, της περιβαλλοντικής υπηρεσίας που εφαρμόζει το σχέδιο. Τα δέντρα προσφέρουν και επιπλέον εισοδήματα στους κατοίκους, οι οποίοι διατηρούν το δικαίωμα να εμπορεύονται τους καρπούς τους και άλλα προϊόντα τους, συμπληρώνει μιλώντας στον Guardian.
Από τα δέντρα που υποθήκευσε η Sheeja κρέμονται λευκά ταμπελάκια. Ελέγχονται μέσα από μια εφαρμογή.
«Πηγαίνουμε από χωράφι σε χωράφι με μια ομάδα εθελοντών για να εξετάσουμε τα δέντρα που έχουν ωριμάσει, να τα φωτογραφίσουμε και να τα χαρτογραφήσουμε στο σύστημα ελέγχου μας», εξηγεί οAjith Tomy, συντονιστής του προγράμματος. «Θα εφαρμόσουμε το πρόγραμμα και σε 23 ακόμη τοπικές κυβερνήσεις της Γουαϊανάντ μέχρι το 2021. Σχεδιάζουμε να φυτέψουμε περίπου 10 εκατ. δέντρα εντός λίγων ετών».
Για την Sumathy Valiyakolli, το δάνειο ήρθε ως από μηχανής θεός, τη στιγμή που υπέφερε από τα κόστη της ιατρικής περίθαλψης του αδερφού της. Μιλώντας στον Guardian, τόνισε: «Ήταν εξαιρετικά βοηθητικό. Θα φυτέψω και άλλα δέντρα και θα βάλω περισσότερα σε υποθήκη του χρόνου».