Ακόμη και εάν το εμβόλιο κατά του COVID-19 αποδειχθεί αποτελεσματικό, η πανδημία δεν πρόκειται να εξαφανιστεί, ούτε θα μπορέσουμε να επιστρέψουμε άμεσα στη φυσιολογική ζωή μας, προειδοποιεί, μιλώντας στα «ΝΕΑ», ο διακεκριμένος βρετανός καθηγητής Ιολογίας και Ανοσολογίας Τσαρλς Μπάνγκαμ.
Θα πρέπει να μάθουμε να ζούμε με τον κορωνοϊό, τονίζει ο διευθυντής του Ινστιτούτου Λοιμώξεων του Imperial College και ένας από τους συντάκτες έκθεσης της Βρετανικής Βασιλικής Ακαδημίας Επιστημών (Royal Society), σύμφωνα με την οποία ίσως χρειαστεί τουλάχιστον ένας χρόνος μέχρι να εμβολιαστεί ο απαραίτητος αριθμός πολιτών ώστε να επιτευχθεί ανοσία στον πληθυσμό. Εως τότε πρέπει να συνεχίσουμε να κρατάμε αποστάσεις και να φοράμε μάσκα, λέει ο καθηγητής και μέλος της Royal Society, επισημαίνοντας ότι το εμβόλιο μπορεί να μην είναι τόσο αποτελεσματικό στους ηλικιωμένους και ότι η δράση του ίσως εξασθενεί έπειτα από ένα ή δύο χρόνια.
Ολοι περιμένουν το εμβόλιο κατά του COVID-19. Ωστόσο, εσείς προειδοποιείτε ότι, ακόμη και όταν αρχίσουν οι εμβολιασμοί, η ζωή μας δεν θα επανέλθει γρήγορα στο κανονικό.
Κατ’ αρχάς, δεν γνωρίζουμε πότε θα εγκριθεί κάποιο εμβόλιο και εάν θα είναι ή όχι διαθέσιμο την άνοιξη. Ασφαλώς το ελπίζουμε. Αλλά είναι απίθανο να γίνει αυτό πολύ σύντομα. Ακόμη και μετά την έγκριση ενός εμβολίου που θα έχει αποδειχθεί ότι είναι αποτελεσματικό, θα απαιτηθεί κάποιος χρόνος για την παρασκευή και τη χορήγησή του. Αρχικά, οι προμήθειες είναι πιθανό να είναι περιορισμένες. Οι πολιτικοί θα κληθούν να λάβουν περίπλοκες αποφάσεις σχετικά με το ποιος θα εμβολιαστεί πρώτος: πιθανότατα οι ομάδες υψηλού κινδύνου, όπως οι εργαζόμενοι στην υγεία και οι ηλικιωμένοι, ιδίως εκείνοι στα γηροκομεία.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο στην έκθεσή σας επισημαίνετε ότι το εμβόλιο δεν είναι πανάκεια, ούτε θα εξαφανίσει τον κοροναϊό;
Ακριβώς. Το εμβόλιο δεν είναι μαγικό ραβδί που θα εξαφανίσει μεμιάς την πανδημία. Ο ιός δεν πρόκειται να εξαφανιστεί. Θα πρέπει να μάθουμε να ζούμε μαζί του. Εκτιμούμε ότι στο μέλλον θα γίνει σαν τη γρίπη, θα είναι πάντα εδώ. Κατά καιρούς ενδέχεται να σημειώνονται εξάρσεις, αλλά ελπίζουμε ότι οι επιπτώσεις και η δριμύτητά τους θα περιοριστούν με την παρουσία ενός αποτελεσματικού εμβολίου.
Πότε εκτιμάτε ότι θα αρθούν οι περιορισμοί όπως η τήρηση αποστάσεων και η χρήση μάσκας;
Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που καθιστούν εξαιρετικά δύσκολο να προβλέψουμε πότε θα απαλλαγούμε από αυτούς τους περιορισμούς, ακόμη και όταν το εμβόλιο γίνει διαθέσιμο. Το πλέον αποτελεσματικό μέτρο είναι να κρατάμε αποστάσεις. Ελπίζουμε ότι αυτό θα αρθεί το συντομότερο δυνατό. Αλλά αυτό θα εξαρτηθεί από το πόσο συμμορφώνονται οι πολίτες με τα μέτρα και από το ποσοστό διάδοσης του ιού στο μέλλον. Το πιθανότερο είναι να γίνει σταδιακή χαλάρωση των μέτρων. Δεν υπάρχει περίπτωση να έρθει το εμβόλιο και ξαφνικά να πούμε ότι όλοι και όλα μπορούν να επανέλθουν στην κανονικότητα αμέσως.
Ορισμένοι ειδικοί προειδοποιούν ότι το εμβόλιο ίσως περιορίζει τα συμπτώματα αλλά δεν θα αποτρέπει τη μετάδοση του ιού ή ότι θα παρέχει μόνο βραχυπρόθεσμη ανοσία, ακόμη και ότι ενδέχεται να μην είναι αποτελεσματικό στους ηλικιωμένους.
Εάν το εμβόλιο είναι αποτελεσματικό στον περιορισμό των συμπτωμάτων, είναι πολύ πιθανό ότι θα μειώσει και τη μετάδοση του ιού – όχι εντελώς, αλλά σε μεγάλο βαθμό. Ωστόσο, ασφαλώς υπάρχουν κίνδυνοι που πρέπει να ληφθούν υπόψη. Η διάρκεια της ανοσίας μπορεί να μην είναι πολύ μεγάλη. Μπορεί να χάνεται έπειτα από ένα ή δύο χρόνια. Οι τέσσερις κορωνοϊοί που κυκλοφορούν ήδη ευρέως προκαλούν συνήθως μόνο ένα ήπιο κρυολόγημα, αλλά η ανοσία σε αυτούς δεν διαρκεί πολύ. Οι ενδημικοί κορωνοϊοί μπορούν να μας μολύνουν κάθε δύο χρόνια. Δεν γνωρίζουμε ακόμη εάν αυτό ισχύει και με τον COVID-19. Εάν ισχύει, θα χρειάζεται να εμβολιαζόμαστε κάθε δύο χρόνια. Τέλος, πράγματι πολλά εμβόλια είναι λιγότερο αποτελεσματικά σε άτομα άνω των 60 ετών. Αυτό αποτελεί σίγουρα μια ανησυχία.
Τι ποσοστό του πληθυσμού θα πρέπει να εμβολιαστεί;
Εάν ένα εμβόλιο ήταν 100% αποτελεσματικό, για να επιτευχθεί πλήρης ανοσία θα χρειαζόταν να εμβολιαστεί τουλάχιστον το 70% του πληθυσμού. Αλλά, φυσικά, ελάχιστα εμβόλια είναι 100% αποτελεσματικά. Ακόμη και αν είναι 90% αποτελεσματικό, θα πρέπει να εμβολιαστεί τουλάχιστον το 80% του πληθυσμού. Σε κάθε περίπτωση, επειδή ο COVID-19 είναι ένας εξόχως μολυσματικός ιός, είναι απαραίτητο να εμβολιαστεί ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού.
Πόσος χρόνος θα χρειαστεί για να κάνουν όλοι το εμβόλιο;
Ουδείς μπορεί να προβλέψει. Υπάρχουν ακόμη πολλά αναπάντητα ερωτήματα. Ολοι ελπίζουμε ότι τα εμβόλια που δοκιμάζονται θα κυκλοφορήσουν σύντομα, αλλά ακόμη δεν γνωρίζουμε πόσο ασφαλή και αποτελεσματικά θα είναι. Ακόμη και αν βρεθεί ένα αποτελεσματικό εμβόλιο, δεν ξέρουμε πόσο γρήγορα θα καταστεί δυνατή η παρασκευή, διανομή και χορήγησή του.
Είναι η βιταμίνη D ένα πιθανό όπλο κατά του COVID-19;
Υπάρχουν ενδείξεις ότι όσοι έχουν έλλειψη βιταμίνης D μπορεί να είναι πιο ευάλωτοι σε οξείες λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος. Αυτά τα στοιχεία δεν αφορούν τον COVID-19 αλλά άλλες λοιμώξεις. Είναι πιθανό ότι το ίδιο ισχύει και στον COVID-19, αλλά ακόμη δεν έχουμε αποδείξεις.
Γιάννης Ανδριτσόπουλος
