Η «απελευθέρωση» 20 μεγάλων δημοσίων ακινήτων στο κέντρο της Αθήνας –και όχι μόνο– φαίνεται να είναι μια σημαντική κινητήριος δύναμη στο σχέδιο μεταφοράς εννέα υπουργείων στον χώρο της ΠΥΡΚΑΛ στον Δήμο Δάφνης – Υμηττού. Οι προτάσεις που τίθενται επί τάπητος είναι πολλές και αφορούν από τον τρόπο και το σχήμα διαχείρισής τους έως τη μελλοντική χρήση τους. Πάντως, η σημαντική ζήτηση για μεγάλα ακίνητα ιδίως στο ιστορικό κέντρο ενδέχεται να επιταχύνει τη μετακίνηση κατά προτεραιότητα συγκεκριμένων υπουργείων.
Το σχέδιο, που παρουσιάστηκε το περασμένο Σάββατο από τον ίδιο τον πρωθυπουργό στον χώρο της ΠΥΡΚΑΛ (νυν Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα, ΕΑΣ) περιλαμβάνει τη μετακίνηση της παραγωγικής δραστηριότητας της εταιρείας σε ιδιόκτητο χώρο στο Λαύριο και τη δημιουργία στη θέση της ενός διοικητικού κέντρου, στο οποίο θα μεταστεγαστούν εννέα υπουργεία. Το έργο θα κατασκευαστεί με σύμπραξη δημοσίου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ), με ιδιωτική επένδυση 250 εκατ. ευρώ. Εκτιμάται ότι μπορεί να ξεκινήσει το 2023 και να ολοκληρωθεί σταδιακά το 2025-2026.
Το «συμμάζεμα»
Οι κινητήριες δυνάμεις πίσω από αυτό το εγχείρημα είναι πολλές. Κατ’ αρχάς, παρά το «συμμάζεμα» που έχει γίνει την τελευταία δεκαετία, πολλά υπουργεία εξακολουθούν να είναι «απλωμένα» σε πολλά ιδιωτικά κτίρια. Σύμφωνα με την καταγραφή που έγινε από το υπουργείο Ανάπτυξης, τα συγκεκριμένα εννέα υπουργεία (Οικονομικών, Ανάπτυξης, Εργασίας, Υγείας, Περιβάλλοντος, Πολιτισμού, Εσωτερικών, Αγροτικής Ανάπτυξης και Τουρισμού, μαζί με το Υπερταμείο (ΕΕΣΥΠ), την Εταιρεία Ακινήτων του Δημοσίου, το ΤΑΙΠΕΔ και την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων) στεγάζονται σήμερα σε 127 κτίρια από τα οποία τα 107 είναι μισθωμένα και τα 20 δημόσια. Υπολογίζεται ότι τα μισθώματα που καταβάλλει το Δημόσιο για αυτά, από κοινού με τις λειτουργικές δαπάνες, είναι 33,16 εκατ. ευρώ ετησίως.
Μια δεύτερη, πολιτική αυτή τη φορά, κινητήριος αφορά την (δηλωμένη πολλάκις δημόσια) επιθυμία απομάκρυνσης των υπουργείων Οικονομικών και Ανάπτυξης από το κέντρο. Η αιτία είναι οι διαδηλώσεις που συχνά γίνονται με επίκεντρο αυτά τα υπουργεία. Γι’ αυτό και, όπως αναφέρουν κυβερνητικές πηγές, τα δύο υπουργεία θα έχουν προτεραιότητα στο πλάνο μετακίνησης.
Μια τρίτη, λιγότερο προβεβλημένη –αλλά από ό,τι φαίνεται ισχυρή– κινητήριος δύναμη πίσω από το εγχείρημα αφορά στην αξιοποίηση μέρους των 20 δημοσίων ακινήτων. Τα ακίνητα αυτά αντιστοιχούν μόλις στο 15% των κτιρίων των εννέα υπουργείων, αλλά στο 30,6% των συνολικών τετραγωνικών που αυτά καταλαμβάνουν (108.250 τ.μ. από τα 353.500 τ.μ.). Ποια είναι αυτά τα 20 κτίρια;
• Υπουργείο Ανάπτυξης: Νίκης 5-7, πλατεία Κάνιγγος, Βασιλέως Κωνσταντίνου 48, Λουίζης Ριανκούρ 78, Σταυρουλάκη 5 (Μαρούσι).
• Υπουργείο Οικονομικών: Χαριλάου Τρικούπη 6-10, Ερμού 23-25, Υψηλάντου 15, Νικηταρά 1.
• Υπ. Εσωτερικών: Σταδίου 27, Σταδίου 29, Πουλίου 6, Πειραιώς 211 (Ταύρος).• Υπ. Υγείας: Αριστοτέλους 17 και Στουρνάρη.
• Υπ. Περιβάλλοντος: Πατησίων 147.
• Υπ. Εργασίας: Δραγατσανίου 8, Κολοκοτρώνη 4, Σοφοκλέους 4, Σολωμού 60.
• Υπ. Πολιτισμού: Μπουμπουλίνας 22.
Από αυτά, τα πιο μεγάλα ακίνητα είναι το κτίριο του υπουργείου Ανάπτυξης στην πλατεία Κάνιγγος (16.500 τ.μ.), το κτίριο του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών στη Βασιλέως Κωνσταντίνου (14.500 τ.μ.), το κτίριο του υπουργείου Υγείας στην Αριστοτέλους (12.700 τ.μ.), το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης στον Ταύρο (9.500 τ.μ.), το κτίριο του Οργανισμού Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας στο Μαρούσι (6.700 τ.μ.) και το ακίνητο της ΜΟΔ (6.000 τ.μ.). Οπως διευκρινίζουν πηγές του υπουργείου Ανάπτυξης, αυτά τα 20 κτίρια δεν πρόκειται να ενταχθούν όλα στο «πακέτο» προς αξιοποίηση. Για παράδειγμα, το Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών θεωρείται πολύ πιθανό τελικά να μη μετακινηθεί.
Με ποιο τρόπο σχεδιάζεται να αξιοποιηθούν μετά τη μετακίνηση των υπουργείων όποια από αυτά τα κτίρια τελικά επιλεγούν; Αυτή τη στιγμή εξετάζονται διάφορα σενάρια, όπως η μεταβίβασή τους στο ΤΑΙΠΕΔ ή στην ΕΤΑΔ και η πραγματοποίηση ειδικευμένων μελετών για τις δυνατότητές τους, το κόστος μετατροπής κ.ο.κ. Πάντως, ανάμεσα στα σενάρια που έχουν πέσει στο τραπέζι, είναι η διάθεση περίπου 25%-30% αυτών στον τομέα της φιλοξενίας (μετατροπή σε ξενοδοχεία) και η μετατροπή 30%-35% σε κτίρια γραφείων. Επίσης, εξετάζεται το ενδεχόμενο ένα 25%-30% να μετατραπούν σε κατοικίες με μακροχρόνιες μισθώσεις και ένα ποσοστό 10%-15%, στις πιο υποβαθμισμένες περιοχές, να μετατραπεί σε επιδοτούμενη κοινωνική κατοικία.
Τα δύο κρίσιμα σημεία
Υπάρχουν δύο σημεία που πρέπει να τύχουν ιδιαίτερης προσοχής, κατά τη διαμόρφωση του σχεδίου:
Κατ’ αρχάς, δεν έχει συνυπολογιστεί η επίπτωση της απομάκρυνσης σημαντικών χρήσεων με τόσες χιλιάδες εργαζομένους και επισκέπτες από το κέντρο της Αθήνας. Σε ανάλογες περιπτώσεις (πολύ μικρότερης κλίμακας) δημιουργήθηκαν «μαύρες τρύπες» στο κέντρο για χρόνια, κάποιες από τις οποίες (ιδίως στις περιοχές κάτω από την Ομόνοια) χρειάστηκαν πολλά χρόνια να κλείσουν ή επιδείνωσαν την ήδη δύσκολη κατάσταση.
Δεύτερον, η τοπική κοινωνία στην περιοχή του Υμηττού ζητούσε εδώ και δεκαετίες την απομάκρυνση της ΠΥΡΚΑΛ. Τα γενικά πολεοδομικά σχέδια του Δήμου Υμηττού (1990 και 1996) προβλέπουν τη δημιουργία στη θέση της χώρου πρασίνου, αθλητικών εγκαταστάσεων, δημοτικής αγοράς και κέντρου υγείας. Η ανέγερση νέων κτιρίων (έστω σε αντικατάσταση παλαιών) και η συγκέντρωση διοικητικών χρήσεων ήδη συναντά τοπικές αντιδράσεις και πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι η υπόθεση θα οδηγηθεί στο Συμβούλιο της Επικρατείας.
14.000 υπάλληλοι
Στον χώρο της ΠΥΡΚΑΛ βρίσκονται σήμερα 91 κτίρια (110.000 τ.μ.), εκ των οποίων θα κατεδαφιστούν τα 66 (68.413 τ.μ.) και θα διατηρηθούν 25 (41.587 τ.μ.). Θα ανεγερθούν 7 νέα κτίρια (69.000 τ.μ.) και ακόμα 22.727 τ.μ. σε προσθήκες σε υφιστάμενα κτίρια (συνολική δόμηση, διατηρούμενη και νέα, 133.314 τ.μ.). Οσον αφορά τους εργαζομένους που σχεδιάζεται να μετακινηθούν στις νέες εγκαταστάσεις:
• Υπουργείο Ανάπτυξης: 3.703.
• Υπουργείο Οικονομικών και ΑΑΔΕ: 2.191.
• Υπουργείο Εσωτερικών: 2.044.
• Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης: 1.958.
• Υπουργείο Πολιτισμού: 1.350.
• Υπουργείο Εργασίας: 712.
• Υπουργείο Περιβάλλοντος: 627.
• Υπουργείο Υγείας: 564.
• Υπουργείο Τουρισμού: 499.
• ΕΕΣΥΠ, ΕΤΑΔ, ΤΑΙΠΕΔ: 365.
Συνολικά, 14.013 άτομα, που εργάζονται σήμερα σε 127 κτίρια. Γενικά εκτιμάται ότι λόγω της εγγύτητας με το μετρό Δάφνης, αλλά και με δύο μεγάλες λεωφόρους (Ηλιουπόλεως και Βουλιαγμένης) από τις οποίες διέρχονται πολλές λεωφορειακές γραμμές, ο κόσμος αυτός μπορεί να εξυπηρετηθεί και στη νέα θέση.
Δημόσιο
Ακίνητα
