Το αντίπαλο δέος στους γίγαντες των συστημάτων πληρωμών Visa και MasterCard και στην ψηφιακή επέλαση των big tech εταιρειών, αλλά και της Κίνας, επιδιώκουν να δημιουργήσουν οι ευρωπαϊκοί θεσμοί (Ευρωπαϊκή Επιτροπή και Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα), οι οποίοι και υποστηρίζουν ανοιχτά την πρωτοβουλία European Payment Initiative (EPI) με ιδρυτές 16 τράπεζες κολοσσούς του ευρωπαϊκού χώρου.
Η πρωτοβουλία στοχεύει στη δημιουργία μιας ενοποιημένης λύσης πληρωμών για καταναλωτές και εμπόρους σε ολόκληρη την Ευρώπη, που περιλαμβάνει μια κάρτα πληρωμής και ένα ψηφιακό πορτοφόλι, καλύπτοντας πληρωμές σε φυσικά καταστήματα, διαδικτυακές συναλλαγές, μεταφορές μεταξύ προσωπικών λογαριασμών καθώς και αναλήψεις μετρητών.
Το Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληρωμών αποτελεί γεγονός εν μέσω της πανδημίας και ο φιλόδοξος στόχος είναι να καλύψει το 60% των ευρωπαϊκών συναλλαγών έως το 2025, υποσκελίζοντας τα δύο κυρίαρχα αμερικανικά συστήματα πληρωμών της Visa και της MasterCard. Ο λόγος δεν είναι άλλος από την ανάγκη ο ευρωπαϊκός οικονομικός χώρος να έχει άμεση πρόσβαση στη ροή του χρήματος που πραγματοποιείται ηλεκτρονικά και φυσικά να «προσεταιριστεί» τα τεράστια ποσά των προμηθειών που οι ευρωπαϊκές τράπεζες καταβάλλουν στα δύο κυρίαρχα συστήματα πληρωμών που έχουν την έδρα τους στην άλλη άκρη του Ατλαντικού.
Η δυσπιστία για την επιτυχία του εγχειρήματος είναι υπαρκτή και συνυπάρχει σε κάθε ευρωπαϊκή πρωτοβουλία που σχεδιάστηκε αλλά απαίτησε χρόνια ή ακόμη και δεκαετίες για να λάβει σάρκα και οστά. Ωστόσο η συμμετοχή στην προσπάθεια 16 ευρωπαϊκών τραπεζικών κολοσσών (BBVA, BNP Paribas, Groupe BPCE, Caixa Bank, Commerzbank, Credit Agricole, Credit Mutuel, Deutsche Bank, Deutscher Sparkassen και Giroverband, DZ Bank, ING, KBC Group, La Banque Postale, Banco Santander, Societe Generale και UniCredit), υποδηλώνει τη σημασίας της πρωτοβουλίας, που τίθεται υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Η αποφασιστικότητα της Κεντρικής Τράπεζας να πάρει το χώρο των ηλεκτρονικών πληρωμών στα χέρια της, αποτυπώνεται στις δηλώσεις της Κριστίν Λαγκάρντ, η οποία σε ομιλία της κάνει λόγο για την ανάγκη ενοποίησης του χώρου πληρωμών στην Ευρωπαϊκή Ένωση «προσφέροντας μια ενιαία, ασφαλή και φθηνή λύση για τις ηλεκτρονικές συναλλαγές» και το κάλεσμα του Βάλντις Ντομπρόβσκις όχι μόνο προς τις άλλες ευρωπαϊκές τράπεζες αλλά και τις εταιρείες fintech να προσχωρήσουν στο εγχείρημα, είναι ενδεικτικές της σημασίας που έχει o χώρος των ηλεκτρονικών πληρωμών, ειδικά στην post covid εποχή.
Σύμφωνα με μελέτη της Oliver Wyman η πρωτοβουλία EPI στοχεύει στο 60% του μεριδίου των συναλλαγών με κάρτες έως το 2025, ενώ τα έσοδα που μπορούν να δημιουργηθούν από τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού σχήματος πληρωμών υπολογίζονται στα 190 εκατ. ευρώ έως και το 2030. Το σημαντικότερο είναι ότι τα έσοδα αυτά θα παραμείνουν εντός του ευρωπαϊκού χώρου. Σύμφωνα με πληροφορίες το «κάλεσμα» συμμετοχής στο Σχήμα έχει φτάσει ήδη και στις τέσσερις ελληνικές συστημικές τράπεζες, που εξετάζουν αυτή τη δυνατότητα.
Όπως τονίστηκε στην ανακοίνωση της ΕΚΤ το European Payment Initiative θα επιδιώξει να αντικαταστήσει τα εθνικά συστήματα για πληρωμές με κάρτες, διαδικτυακές και κινητές συσκευές, μέσω μιας ενοποιημένης κάρτας και ενός ψηφιακού πορτοφολιού που θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε ολόκληρη την Ευρώπη, καταργώντας έτσι τον σημερινό κατακερματισμό, που υπάρχει μέσα από τα διαφορετικά συστήματα πληρωμών που έχουν δημιουργήσει τα εθνικά κράτη. Μεταξύ αυτών τα ισχυρότερα είναι το Girocard που έχει αναπτύξει η Γερμανία αλλά και το Carte Bancaire που έχει αναπτύξει η Γαλλία. Παρόμοια εθνικά συστήματα πληρωμών με διαφοροποιήσεις ως προς την στόχευσή τους υπάρχουν σε όλα σχεδόν τα ευρωπαϊκά κράτη. Στη Σουηδία π.χ. το εθνικό σύστημα Swish χρησιμοποιείται για το 75% των εγχώριων ηλεκτρονικών συναλλαγών, ενώ το iDEAL στην Ολλανδία αφορά στο e-commerce και καλύπτει πάνω από το 95% των συναλλαγών, που γίνονται μέσω λογαριασμών. Στην Ελλάδα αν και όχι ευρέως γνωστό υπάρχει το IRIS που έχει αναπτυχθεί από τη ΔΙΑΣ και επιτρέπει ασφαλείς συναλλαγές στο ηλεκτρονικό εμπόριο με χρέωση λογαριασμών, χωρίς να απαιτείται ο καταναλωτής να βάλει τα στοιχεία της χρεωστικής του κάρτας. Όπως εξηγεί η διευθύνουσα σύμβουλος της ΔΙΑΣ κ. Σταυρούλα Καμπουρίδου, το Iris – Instant Payment είναι μια ομπρέλα υπηρεσιών, που υποστηρίζεται από όλες τις τράπεζες και δίνει τη δυνατότητα στον καταναλωτή να κάνει μια συναλλαγή μέσω IBAN, ή μέσω του αριθμού του κινητού σου σε άμεσο χρόνο και με απόλυτη ασφάλεια.
Το μέλλον των ηλεκτρονικών πληρωμών μετατοπίζεται άλλωστε σταδιακά από το πλαστικό στην απευθείας χρέωση του λογαριασμού. Πρόκειται για μια μέθοδο πληρωμών που είναι πολύ διαδεδομένη σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες αντί της χρήσης της χρεωστικής κάρτας που κυριαρχεί στη χώρα μας. Οι πληρωμές account to account γίνονται πλέον ακόμα πιο δημοφιλείς μέσω των instant payments, που επιτρέπει την ολοκλήρωση της συναλλαγής σε λιγότερα από 10 δευτερόλεπτα και απηχεί τη νέα τάση στις συναλλαγές. Η λύση αυτή εκτός από γρήγορη είναι και ασφαλής, καθώς περιορίζει τη δυνατότητα του fraud που είναι πιο διαδεδομένη στις συναλλαγές με κάρτες, αντί των συναλλαγών με χρήση τραπεζικού λογαριασμού ή κινητού τηλεφώνου.
