Κάτω από την επιβεβλημένη μάσκα των ημερών, δεν είναι εύκολο να διακρίνεις αν η Γιούλια Ναβάλναγια χαμογελάει. Όμως τα συναισθήματά της ζωντανεύουν στα μπλε μάτια της και, αν κρίνει κανείς από τα γεγονότα των τελευταίων και μόνο μηνών, η γκάμα τους είναι απεριόριστη.
Η δηλητηρίαση του συζύγου της, Αλεξέι Ναβάλνι, τον περασμένο Αύγουστο, η μεταφορά του σε γερμανικό νοσοκομείο, η επιστροφή της οικογένειας στη Μόσχα και η καταδίκη του Ναβάλνι σε φυλάκιση δύο ετών και οκτώ μηνών είναι μερικές από τις στιγμές-κλειδιά των πρόσφατων μηνών, τις οποίες η Ναβάλναγια βιώνει κάτω από τα φώτα της παγκόσμιας δημοσιότητας.
Το σίγουρο είναι ότι η 44χρονη οικονομολόγος διαθέτει ήδη τη δική της εμπειρία στον δημόσιο βίο και, καθώς ο συνομήλικος σύζυγός της και σκληρός επικριτής του Βλαντιμίρ Πούτιν ξεκινά να εκτίνει την ποινή του, πολλοί είναι οι διεθνείς αναλυτές οι οποίοι αναρωτιούνται αν η Ναβάλναγια θα αναλάβει πιο ενεργό και ορατό ρόλο στη ρωσική πολιτική αρένα.
Ο Αλεξέι και η Γιούλια στο αεροπλάνο της επιστροφής από τη Γερμανία, στις 17 Ιανουαρίου. © AP Photo/Mstyslav Chernov
«Ο Αλεξέι δεν φοβάται, εγώ δεν φοβάμαι και σας καλώ να μη φοβάστε ούτε εσείς», ήταν το μήνυμα της Ναβάλναγια, μιλώντας στα μέσα ενημέρωσης στο αεροδρόμιο της Μόσχας, λίγη ώρα μετά τη σύλληψη του Ναβάλνι, κατά την επιστροφή της οικογένειας από τη Γερμανία, ύστερα από πέντε μήνες νοσηλείας και ανάρρωσης εκείνου.
Λίγες ημέρες αργότερα, καθώς κατευθυνόταν σε μια συγκέντρωση υπέρ της απελευθέρωσής του, η Ναβάλναγια συνελήφθη από αστυνομικούς. Η κατηγορία ήταν συμμετοχή σε πορεία που δεν είχε λάβει έγκριση από τις αρχές. Αφέθηκε ελεύθερη λίγες ώρες αργότερα, αφού της επιβλήθηκε πρόστιμο 20.000 ρουβλίων (περίπου 223 ευρώ). Οι κάμερες τη σημάδευαν και πάλι λίγο αργότερα, στη δικαστική αίθουσα, όπου ο Ναβάλνι, πίσω από ένα ειδικό γυάλινο κουβούκλιο, άκουγε την ετυμηγορία για τη φυλάκισή του. «Μη στενοχωριέσαι, όλα θα πάνε καλά», της είπε εκείνος, σχηματίζοντας μια καρδιά με τα χέρια του καθώς έβγαινε από την αίθουσα, και εκείνη τον αποχαιρετούσε φορώντας μια κόκκινη μπλούζα – το αγαπημένο της χρώμα, σύμφωνα με πληροφορίες.
Το «κόκκινο» κύμα
Την επόμενη κιόλας μέρα, ένα «κόκκινο» κύμα συμπαράστασης άρχισε να «αναβλύζει» από το Instagram, ύστερα από παρότρυνση της Ρωσίδας μπλόγκερ και δημοσιογράφου Κάτια Φιοντόροβα, η οποία καλούσε τους Ρώσους να πάρουν μια συμβολική σέλφι φορώντας κάτι σε κόκκινο και γράφοντας την τρυφερή φράση του Ναβάλνι προς της Γιούλια σε μορφή hashtag. Για την «Πρώτη Κυρία» της αντιπολίτευσης, όπως χαρακτηρίζουν συχνά τη Ναβάλναγια, η συμπαράσταση παίρνει πολλές μορφές. Εκφράζεται στον δικό της Instagram λογαριασμό, όπου οι 1,2 εκατ. ακόλουθοι παρακολουθούν τη μαχητική πορεία της φωτογενούς οικογένειας Ναβάλνι, με τη Γιούλια να βρίσκει μια ιδιότυπη ισορροπία μεταξύ λαμπερών ιδιωτικών στιγμών, διαδηλώσεων, αλλά και τη δραματική μεταφορά του Ναβάλνι στο Βερολίνο, μεταξύ άλλων.
Μια μάχιμη, φωτογενής οικογένεια. Το ζεύγος Ναβάλνι με την κόρη τους Ντάρια, που σπουδάζει στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, και τον γιο τους Ζακάρ. © AP Photo/Viktor Berezkin, Andrew Lubimov
Η Γιούλια και ο Αλεξέι γνωρίστηκαν πριν από 23 χρόνια σε μια παραλία στην Τουρκία. Εκείνη ήταν απόφοιτος του οικονομικού πανεπιστημίου Πλεχάνοφ, με σπουδές στις Διεθνείς Σχέσεις, και εκείνος ένας νεαρός δικηγόρος, ο οποίος θα εξελισσόταν σε μπλόγκερ και πολιτικό ακτιβιστή ενάντια στη διαφθορά και τον πρόεδρο Πούτιν. Εκείνη ξεκίνησε να εργάζεται σε τράπεζα, θέση την οποία άφησε όταν γεννήθηκε η κόρη της Ντάρια, το 2001. Το 2008 γεννήθηκε ο γιος του ζεύγους, Ζακάρ.
«Για τα καλά και τα δύσκολα»
Αν και «ανεπίσημη» σήμερα δημόσια παρουσία, η Ναβάλναγια αποτελεί ένα νέο πρότυπο συντρόφου Ρώσου πολιτικού. Στην ιστορία της Σοβιετικής Ένωσης και μετέπειτα Ρωσίας, οι «Πρώτες Κυρίες» ήταν γνωστές για την ιδιαίτερα διακριτική στάση τους. Εξαίρεση αποτέλεσε η Νίνα Χρούστσεβα, όταν το 1961 συνόδευσε τον Νικίτα Χρουστσόφ στη Σύνοδο Κορυφής της Βιέννης. Καθώς ο αρχηγός της Σοβιετικής Ένωσης συνομιλούσε με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζον Φ. Κένεντι για την πορεία του Ψυχρού Πολέμου, η Χρούστσεβα συναντούσε την Τζάκι Κένεντι. Αργότερα, η Ραΐσα Μαξίμοβνα Γκορμπατσόβα ήταν μια γνώριμη φυσιογνωμία δίπλα στον σύζυγό της Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, την εποχή που εκείνος προωθούσε την Γκλάσνοστ – αν και, σύμφωνα με πληροφορίες της εποχής, η Ραΐσα ήταν πιο δημοφιλής στη Δύση παρά στο εσωτερικό της χώρας της.
Όπως και να ’χει, η Ναβάλναγια συχνά σημειώνει ότι δεν παντρεύτηκε τον πολλά υποσχόμενο δικηγόρο Αλεξέι Ναβάλνι, ούτε τον πολιτικό της αντιπολίτευσης Αλεξέι Ναβάλνι, αλλά πολύ απλά τον Αλεξέι Ναβάλνι. Για τα καλά και τα δύσκολα.
Η Ρωσίδα «Μισέλ»
«Με απόλυτη φυσικότητα, η Γιούλια Ναβάλναγια συνδυάζει δύο πράγματα που είναι δύσκολο να συνδυάσει κανείς, τη θέση της γυναίκας δίπλα σε έναν ξεχωριστό άνδρα και τη θέση της ως γυναίκα η οποία διαχειρίζεται τη δική της μοίρα», γράφει η Άννα Ναρίνσκαγια, σε άρθρο της στο ρωσικό Blueprint. Η Ρωσίδα δημοσιογράφος συγκρίνει τη Ναβάλναγια με τη Μισέλ Ομπάμα, λέγοντας ότι και οι δύο αυτές δυναμικές γυναίκες μοιράζονται το αίσθημα της «επίγνωσης». Σημειώνει επίσης ότι ο ρόλος τους στο πλευρό των πολιτικών συζύγων τους δεν είναι θέμα συνθηκών, αλλά μια απόλυτα συνειδητή επιλογή. Παρ’ όλα αυτά, όμως, κάποια στιγμή οι ομοιότητες τελειώνουν, συνεχίζει η Ναρίνσκαγια, σημειώνοντας ότι η επιλογή της Ναβάλναγια έχει να κάνει με μια πολύ πιο δύσκολη και δραματική κατάσταση. Όπως η ύποπτη δηλητηρίαση του Ναβάλνι στη διάρκεια ενός ταξιδιού τον περασμένο Αύγουστο.
Η αντίδραση της Ναβάλναγια ήταν άμεση. Οργάνωσε συνεντεύξεις Τύπου, ζητώντας να μεταφερθεί ο σύζυγός της εκτός Ρωσίας, και έγραψε γράμμα στον Βλαντιμίρ Πούτιν. Αργότερα, ο Ρώσος πρόεδρος ανέφερε ότι, μόλις διάβασε το γράμμα, έδωσε αμέσως διαταγή για τη διακομιδή του Ναβάλνι στο Βερολίνο (το Κρεμλίνο έχει επανειλημμένως αρνηθεί οποιαδήποτε ανάμειξή του στη δηλητηρίαση του αντιπάλου του Πούτιν, ενώ ευρωπαϊκά εργαστήρια εντόπισαν τον νευροτοξικό παράγοντα Novichok ως τον «υπεύθυνο» της δηλητηρίασης).
Το ζεύγος Ναβάλνι σε συγκέντρωση στη Μόσχα το καλοκαίρι του 2019. © Sefa Karacan/ Getty Images/ Ideal Image
Γι’ αυτή την επιμονή της, ο Ναβάλνι την ευχαρίστησε δηλώνοντας στο Instagram (όπου τον ακολουθούν πάνω από 4 εκατ. άνθρωποι) ότι εκείνη του έσωσε τη ζωή. Μαζί αποφάσισαν να επιστρέψουν στη βάση τους στη Μόσχα, γνωρίζοντας καλά το ρίσκο που έπαιρναν, καθώς εκείνος είχε ήδη καταδικαστεί σε ποινή φυλάκισης τριάμισι ετών για νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Ο Ναβάλνι είχε μεν λάβει αναστολή, αλλά ήταν αναγκασμένος να παρουσιάζεται σε αστυνομικό τμήμα, κάτι που δεν μπορούσε να κάνει όσο βρισκόταν στη Γερμανία. Σε συνέντευξη του ζεύγους στον YouTuber Yury Dud, πριν από την επιστροφή στη Ρωσία, η Ναβάλναγια εξήγησε ότι θα απογοητευόταν πολύ αν ο σύζυγός της σταματούσε τον αγώνα του για μια καλύτερη Ρωσία. «Υποστηρίζω ό,τι κάνει», τόνισε. «Το λέω ειλικρινά. Δεν είναι απλώς όμορφα λόγια».
Σήμερα, κάποιοι συγκρίνουν τη Ναβάλναγια με τη Σβιατλάνα Γκεοργκίεφνα Τσιχανόφσκαγια, τη Λευκορωσίδα ακτιβίστρια η οποία, μετά τη σύλληψη του συζύγου της, Σιαρχέι Τσιχανόφσκι, έθεσε η ίδια υποψηφιότητα στις προεδρικές εκλογές αντί για εκείνον. Παράλληλα, ο δημοσιογράφος Λεονίντ Μπερσίντσκι, σε άρθρο του στο Bloomberg, αναλύει πως η κάθειρξη του Ναβάλνι ήταν αντίποινα για το γεγονός ότι αποφάσισε να επιστρέψει στη Ρωσία αντί να προτιμήσει μια πιο εύκολη ίσως ζωή στη Δύση. Σημειώνει, επίσης, ότι η Γιούλια είναι το κρυφό του όπλο, έχει λευκό ποινικό μητρώο και έχει δικαίωμα να θέσει υποψηφιότητα στις εκλογές της Κρατικής Ντούμα. «Είναι ένα πράγμα να επιτίθεσαι στον Ναβάλνι και στους στενούς του συμμάχους ως “ξένους πράκτορες” και πολύ διαφορετικό να χρησιμοποιείς ολόκληρη την κρατική δύναμη ενάντια στην πιστή και εύγλωττη σύζυγο ενός φυλακισμένου», συνεχίζει ο Ρώσος, με έδρα το Βερολίνο, δημοσιογράφος.
Σύμφωνα με δημοσιεύματα, η Ναβάλναγια είχε δηλώσει παλαιότερα ότι οι ψήφοι «δεν μεταφέρονται». Σήμερα, κάτω από τους διεθνείς προβολείς, η ίδια «κρατάει» την καρδιά του συντρόφου της. Το μέλλον άλλωστε είναι εκεί έξω, για τα καλά και τα δύσκολα.
