ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ-ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Σκεπτικισμός και ανησυχία επικρατούν στην Άγκυρα λόγω των πιέσεων που δέχεται η τουρκική κυβέρνηση από τις ΗΠΑ και την Ε.Ε., καθώς, παρά τη θετική ρητορική των τελευταίων εβδομάδων, η Δύση δεν έχει πεισθεί επαρκώς για τις προθέσεις και τους στόχους της Τουρκίας.
Σε επίπεδο υποσχέσεων, γίνονται κάποιες προσπάθειες αλλαγής στην εξωτερική πολιτική της Τουρκίας, όπως στο θέμα των σχέσεων με τη Ρωσία, αλλά και σχετικά με το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, όμως αυτό μέχρι στιγμής φαίνεται πως δεν είναι αρκετό. Εδώ και αρκετές ημέρες έχει φουντώσει και η φημολογία για ανασχηματισμό στην κυβέρνηση που στόχο θα έχει την αλλαγή του κλίματος, καθώς κυρίαρχος της πολιτικής στη χώρα είναι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Στη συνάντηση του υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου με τον Αμερικανό ομόλογό του Αντονι Μπλίνκεν, την περασμένη Τετάρτη, φάνηκε πως η Ουάσιγκτον δεν έχει σκοπό να υποχωρήσει ούτε βήμα σχετικά με το ζήτημα των ρωσικών αντιαεροπορικών συστημάτων S-400. Ο κ. Μπλίνκεν τόνισε στον Τούρκο ομόλογό του πως η Άγκυρα δεν πρέπει να διαθέτει το ρωσικό αντιαεροπορικό σύστημα S-400 και δεν συζήτησε το ενδεχόμενο της αποθήκευσής του. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ ξεκαθάρισε πως δεν μπορεί να συζητηθεί οποιοδήποτε ενδεχόμενο άρσης των κυρώσεων αν η Τουρκία δεν εγκαταλείψει το ρωσικό αντιαεροπορικό σύστημα.
Ο κ. Τσαβούσογλου, στη συνέντευξή του, ανέφερε πως «για την Τουρκία η συμφωνία των S-400 έχει ολοκληρωθεί και εξηγήσαμε τους λόγους που οδήγησαν στην επιλογή αυτή». Ανέφερε μάλιστα πως η Αγκυρα πρότεινε στον κ. Μπλίνκεν τη σύσταση ομάδας εργασίας για να βρεθεί λύση στο ζήτημα των S-400, αλλά και στο θέμα των κυρώσεων.
Το βράδυ της Τρίτης, ο εκπρόσωπος της τουρκικής προεδρίας Ιμπραήμ Καλίν είχε τηλεφωνική συνομιλία με τον σύμβουλο Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ Τζέικ Σάλιβαν και βασικό θέμα συζήτησής τους ήταν τα F-35 και οι S-400. Και σε αυτή τη συνομιλία, ο κ. Σάλιβαν φέρεται να ξεκαθάρισε προς τον κ. Καλίν πως η κατοχή των S-400 έρχεται σε αντίθεση με τις δεσμεύσεις της Τουρκίας προς το ΝΑΤΟ.
«Αν δούμε την κοινή ανακοίνωση των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ, η Τουρκία, μαζί με τα υπόλοιπα μέλη του ΝΑΤΟ, θεωρεί τη Ρωσία μια επιθετική χώρα, όμως από την άλλη πλευρά έχει προμηθευθεί από τη Μόσχα αντιαεροπορικά συστήματα S-400. Αυτό είναι ένα από τα πιο “ευαίσθητα” ζητήματα εντός της Συμμαχίας», αναφέρει ο πολιτικός αναλυτής Σεντάτ Εργκίν σε άρθρο του στην εφημερίδα Hurriyet.
Εκτός από τα μηνύματα που λαμβάνει η Τουρκία από την Ουάσιγκτον, με προσοχή παρακολουθούν στην τουρκική πρωτεύουσα και τη στενή σχέση των ΗΠΑ με την Ελλάδα. Το τηλεφώνημα του Τζο Μπάιντεν προς τον Κυριάκο Μητσοτάκη την ημέρα της επετείου της Ελληνικής Επανάστασης, τα μηνύματα υποστήριξης, αλλά και η πρόσκληση του Ελληνα πρωθυπουργού στις ΗΠΑ σημειώνονται με προσοχή από τους Τούρκους αξιωματούχους. Επίσης, η άφιξη του αεροπλανοφόρου «Αϊζενχάουερ» στην Κρήτη έλαβε μεγάλες διαστάσεις στα τουρκικά μέσα ενημέρωσης. Κι αυτό συμβαίνει καθώς ο Τζο Μπάιντεν δεν έχει καμία επικοινωνία με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Στις σχέσεις με την Ε.Ε., η Άγκυρα ανακουφίστηκε καθώς δεν της επιβλήθηκαν κυρώσεις και εστιάζεται η προσοχή στη θετική ατζέντα, όμως υπάρχει ενόχληση καθώς οι όροι που θέτουν οι Βρυξέλλες και η εξέτασή τους τον Ιούνιο προκαλούν σκεπτικισμό. Η Ε.Ε. χαρακτήρισε «παράνομες ενέργειες» τις έρευνες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο κι αυτό εκνεύρισε ιδιαιτέρως την Αγκυρα.
«Η Ε.Ε. αγνοεί τη μαξιμαλιστική στάση του διδύμου Ελλήνων-Ελληνοκύπριων, όπως και τις μονόπλευρες προκλητικές δραστηριότητές τους. Ενώ τώρα χαρακτηρίζει παράνομες τις δραστηριότητες γεώτρησης της χώρας μας και της “Τουρκικής Δημοκρατίας Βόρειας Κύπρου” στην Ανατολική Μεσόγειο· αυτό είναι αντίθετο με το διεθνές δίκαιο. Η Ε.Ε. δεν έχει την αρμοδιότητα ούτε και τη δικαιοδοσία σε αυτό το θέμα», αναφέρει στην ανακοίνωσή του το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας.
«Κλειδί» το Κυπριακό
Η τουρκική κυβέρνηση προσπαθεί να διαχωρίσει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και τις σχέσεις της Τουρκίας με την Ε.Ε. Στο ζήτημα της Ανατολικής Μεσογείου, αυτή την περίοδο δεν υπάρχει κανένα πλοίο που να πραγματοποιεί έρευνες ή γεωτρήσεις. Ομως αναλυτές εκτιμούν πως σε περίπτωση που αποτύχουν οι προσπάθειες για την επίλυση του Κυπριακού, όπως και οι επαφές με την Ελλάδα, τότε τα τουρκικά σεισμογραφικά σκάφη και τα γεωτρύπανα μπορούν να εμφανιστούν άμεσα στην περιοχή όπου βρέθηκαν το 2020.
Πάντως και η αποχώρηση της Τουρκίας από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης που αφορά την προστασία των γυναικών από τη βία προκάλεσε σκεπτικισμό στον δυτικό κόσμο. Ο αρθρογράφος της Hurriyet Ερτουγρούλ Οζκιοκ, σε άρθρο του, αναρωτήθηκε «τι άλλαξε στην Τουρκία που το 2011 το τουρκικό Κοινοβούλιο ομόφωνα ενέκρινε τη σύμβαση και το 2021 με μια υπογραφή αποχώρησε;».
Ωστόσο, η αποκάλυψη του προέδρου του τουρκικού Κοινοβουλίου Μουσταφά Σέντοπ, σε τηλεοπτική εκπομπή, προκάλεσε ακόμη μεγαλύτερο σοκ στην Τουρκία. Ο κ. Σέντοπ υποστήριξε πως με το νέο προεδρικό σύστημα, ο κ. Ερντογάν, αν το επιθυμεί, μπορεί με ένα διάταγμα, χωρίς να έχει ανάγκη κάποιας έγκρισης από το Κοινοβούλιο, να αποφασίσει την αποχώρηση της Τουρκίας από τη Σύμβαση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, καθώς και να καταργήσει και τις συνθήκες τις οποίες έχει υπογράψει, όπως αυτή του Μοντρέ.
Άγκυρα
Ουάσιγκτον
ΗΠΑ
Ευρωπαϊκή Ενωση
Ερντογάν
Ελληνοτουρκικά
Τζο Μπάιντεν
Κυπριακό
S-400
