Αγώνα για τη διάσωση του πρώην ξενοδοχείου Σάρλιτζα Πάλας (Hotel Sarlidje Palace), στη Λουτρόπολη Θερμής της Λέσβου, δίνουν κάτοικοι και φορείς του νησιού.
Αποτελεί ένα μείγμα οθωμανικής αρχιτεκτονικής και ευρωπαϊκών στοιχείων. Σχεδιάστηκε από Γάλλους αρχιτέκτονες και κτίστηκε το 1909, από τον Χασάν Εφέντη Μολλά Μουσταφά, αδερφό του Χουσεΐν Χιλμή Πασά, ο οποίος υπηρέτησε δύο φορές ως μεγάλος βεζίρης στην Υψηλή Πύλη. Το οικόπεδο στο οποίο βρίσκεται, 23.500 περίπου στρεμμάτων, είναι αρχαιολογικός χώρος με ευρήματα της ύστερης αρχαιότητας, ενώ σε ένα παρακείμενο κτίριο λειτουργούσαν μέχρι πρόσφατα ιαματικά λουτρά, γνωστά από τη ρωμαϊκή εποχή. Από τις θερμές πηγές πήρε και το όνομά του που στα τουρκικά σημαίνει κίτρινο υπόθερμο νερό.
Το Σάρλιτζα λειτούργησε ως ξενοδοχείο το 1910, μετά την απελευθέρωση της Λέσβου το 1912 πέρασε στο ελληνικό κράτος και το 1933 αγοράστηκε σε δημοπρασία από το Ταμείο Σύνταξης και Αυτασφάλισης Υγειονομικών (Τ.Σ.Α.Υ.). Για πολλά χρόνια, υπήρξε τόπος διακοπών και εντευκτήριο της belle époque του νησιού. Φιλοξένησε γνωστές προσωπικότητες του πρώτου μισού του 20ου αιώνα, πολιτικούς, ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών, πρίγκιπες, θρησκευτικούς ηγέτες, όπως για παράδειγμα, τον Ελευθέριο Βενιζέλο, τον Γεώργιο Παπανδρέου, τον Παύλο Κουντουριώτη, τον Στρατή Μυριβήλη, τον Ελία Καζάν, τον πρίγκιπα Παύλο, τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας. Ως έξοχος τόπος διαμονής αναφέρεται δε και στον τύπο της εποχής καθώς και σε μετέπειτα λογοτεχνικά βιβλία.
Όπως τονίζουν οι υπογράφοντες, για τη διάσωσή του, «η πορεία του υπήρξε καθοδική κατά το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα, το ΤΣΑΥ δεν φρόντισε τη συντήρησή του, κάνοντας μόνο κάποιες, όχι ιδιαίτερα επιτυχημένες, επεκτάσεις τη δεκαετία του ’50. Η κακή συντήρησή του είχε ως αποτέλεσμα το Σάρλιτζα να κλείσει το 1982, και για πολλά χρόνια να λεηλατούνται επίπλωση, πίνακες, γενικότερος εξοπλισμός καθώς και διακοσμητικά στοιχεία του κήπου. Σήμερα, παρ’όλες τις κατά καιρούς εκκλήσεις γνωστών προσωπικοτήτων, δημοσιογράφων και του δημοτικού συμβουλίου της Λουτρόπολης Θερμής, το Σάρλιτζα καταρρέει. Αν και ‘ημιθανές’, θυμίζει ακόμα στους ανθρώπους, που πρόλαβαν να ζήσουν ένα μικρό κομμάτι της παλιάς του αίγλης, ημέρες δόξας με χοροεσπερίδες, την ορχήστρα να παίζει κάτω από τον ήχο των νερών του συντριβανιού, τους περιπάτους στις αλέες του αγγλικού τύπου κήπου, τον τακτικό θαμώνα Μυριβήλη να αγναντεύει από το πλαϊνό μπαλκόνι τη θάλασσα, τα βουνά της Μικράς Ασίας, το λιμανάκι με τις ψαρόβαρκες, το δρόμο που οδηγεί στον προϊστορικό συνοικισμό».
Πρόσφατα, το Σάρλιτζα μεταβιβάστηκε στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου με σκοπό την αποκατάσταση και αξιοποίησή του, και υπήρξαν προτάσεις για δημιουργία θερμαλιστικού κέντρου, μουσείου, ή γενικότερα πολιτιστικού κέντρου.
Στο πλαίσιο αυτό, οι πολίτες και φορείς που υπογράφουν την επιστολή εκφράζουν την ελπίδα «ότι, αυτή τη φορά, όλες οι προσπάθειες δεν θα πέσουν στο κενό. Ως κύριος γνώμονας των ενεργειών πρέπει να είναι πώς θα διασωθεί το κτίσμα διατηρώντας τη μορφή και τα αρχιτεκτονικά του στοιχεία, πώς θα αναδειχθεί ο αρχαιολογικός του χώρος σε συνδυασμό με τις παρακείμενες θερμές πηγές, πώς θα συνδεθεί με τους λοιπούς φυσικούς και πολιτισμικούς πόρους της ευρύτερης περιοχής, και πώς αυτό το εγχείρημα θα γίνει βιώσιμο. Είναι ένα στοίχημα που πρέπει να κερδηθεί, αποφεύγοντας ‘υφάλους’ ατέρμονων γραφειοκρατικών διαδικασιών, χωρίς χρονοτριβή σε μακροπρόθεσμους σχεδιασμούς και ιδέες, προτάσεις και αντιπροτάσεις, παραθέσεις και αντιπαραθέσεις διαφόρων φορέων για το πώς η αξιοποίησή του θα φέρει κάποιο οικονομικό όφελος στην περιοχή, μη λαμβάνοντας υπ’όψιν την άμεση ανάγκη αποκατάστασης. Το Σάρλιτζα καταρρέει με γκρεμισμένο ήδη ένα μέρος της στέγης του. Επιβάλλεται να σωθεί άμεσα, διαφορετικά η φθορά του δεν θα είναι αναστρέψιμη».
Οι υπογράφοντες (κατ’αλφαβητική σειρά),
Δήμος Αβδελιώτης, Συγγραφέας, ΣκηνοθέτηςΣτρατής Αναγνώστου, Δρ. Ιστορικής Γεωγραφίας, Συντονιστής Εκπαιδευτικού έργου Φιλολόγων ν. ΛέσβουΘεοδοσία Ανθοπούλου, Καθηγήτρια Κοινωνικής Γεωγραφίας, Πάντειο Παν/μιοΑγλαΐα Αρχοντίδου, Αρχαιολόγος, Επίτιμη Διευθύντρια του Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών, Πρώην Έφορος Αρχαιοτήτων της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λέσβου.Στρατής Βαλάκος, Καθηγητής Οικοφυσιολογίας, Δ/ντής Μουσείου Ζωολογίας ΕΚΠΑΓιώργος Δημητρόπουλος, Συλλέκτης, Ιδιοκτήτης Αίθουσας ΤέχνηςΓιώργος Δημόπουλος, Διδάκτωρ, Χημικός Μηχανικός.Μάνος Ευστρατιάδης, Σκηνοθέτης, Πρώην Γενικός Διευθυντής της ΕΡΤΑνδρέας Καράμπελας, ΖωγράφοςΑλέξανδρος Κιτροέφ, Καθηγητής Ιστορίας, Πανεπιστήμιο Haverford College, ΠενσυλβάνιαΑναστάσιος Κόκκινος, Δρ. Μηχανολογίας, Διδάσκων στο Ιόνιο ΠανεπιστήμιοΜάκης Κουρσούνης, Μηχανολόγος Μηχανικός.Νίκος Κουτσούκος, Δρ. Γλωσσολογίας, Μεταδιδακτορικός Ερευνητής στο βελγικό Πανεπιστήμιο Université Catholique de LouvainΜαρία Μανταμαδιώτου, Δρ. Ιστορίας, Διδάσκουσα στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο και στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο ΚύπρουΙωάννα Μανωλέσσου, Δρ. Γλωσσολογίας, Ερευνήτρια Α’, Διευθύνουσα του Κέντρου Νεοελληνικών Διαλέκτων και Ιδιωμάτων της Ακαδημίας ΑθηνώνΔήμητρα Μελισσαροπούλου, Αναπλ. Καθηγήτρια Γλωσσολογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο ΘεσσαλονίκηςΝίκος Μιχαηλάρας, ΠολιτισμιολόγοςΠαναγιώτης Μιχαηλάρης, Ομότιμος Διευθυντής Ερευνών – Εθνικό Ίδρυμα ΕρευνώνΑγγελική Ξιφαρά, Πολιτικός Μηχανικός Μυρσίνη Ουζουνέλλη, CEO, MYO Health Policy Advisors Αριστείδης Πατσόγλου, γλύπτης, χαράκτηςΕυάγγελος Παυλής, Δρ. Γεωγραφίας, μεταδιδακτορικός ερευνητής Πάντειο Παν/μιοΜιχάλης Πέτρου, Δρ. Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών ΕρευνώνΑγγελική Ράλλη, Ομότιμη Καθηγήτρια Γλωσσολογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών, Μέλος της Ακαδημίας της ΕυρώπηςΕλεονώρα Σουρλάγκα, Δρ. Παιδοψυχολογίας, Κολλέγιο ΑθηνώνΛενέτα Στράνη, Ποιήτρια – ΣυγγραφέαςΧριστόδουλος Τσακιρέλλης, δικηγόρος, Πρώην Πρόεδρος Ομοσπονδίας Λεσβιακών Σωματείων, Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Φίλων της Εθνικής ΒιβλιοθήκηςΛεωνίδας Τσιριγούλης, Συγγραφέας, ΣκηνοθέτηςKατερίνα Φατσέα, Συνταξιούχος Ευρωπαϊκού ΚοινοβουλίουΠαναγιώτης Χατζηπαναγιώτης, Ιστορικός και Επιμελητήριο Καλλιτεχνών ΕλλάδοςΣύλλογος Παμφίλων, Μόριας, Παναγιούδας, Αφάλωνα, Θερμής Λέσβου Περιβαλλοντικός Σύλλογος Παμφίλων
Λέσβος
