Στην είσοδο του Σπηλαίου, ενός από τους παλαιότερους οικισμούς της Περιφερειακής Ενότητας Γρεβενών (υψόμετρο 960), βρίσκεται η μονή της Παναγίας, αξιόλογο δείγμα μεταβυζαντινής μοναστηριακής αρχιτεκτονικής. 
Το χωριό είναι χτισμένο στις ανατολικές παρυφές της οροσειράς της Πίνδου, σε μια περιοχή που κατοικείται από την απώτατη αρχαιότητα. 
Πηγή: visit-grevena.gr – Περιφερειακή Ενότητα Γρεβενών 
Πηγή: visit-grevena.gr – Περιφερειακή Ενότητα Γρεβενών 
Πηγή: visit-grevena.gr – Περιφερειακή Ενότητα Γρεβενών
Η μονή της Παναγίας στο Σπήλαιο, που ιδρύθηκε το 1633, υπαγόταν αρχικά στην Αρχιεπισκοπή Αχριδών (η Αρχιεπισκοπή Αχριδών ιδρύθηκε με σιγίλιο του αυτοκράτορα Βασιλείου Β’ το 1018 και καταργήθηκε, ύστερα από μακρότατο βίο επτάμισι αιώνων, το έτος 1767), ακολούθως δε περιήλθε στη δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου. 
Πηγή: visit-grevena.gr – Περιφερειακή Ενότητα Γρεβενών
Καθ’ όλη τη διάρκεια της οθωμανικής κυριαρχίας η μονή, αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου, ήταν παρούσα στους απελευθερωτικούς αγώνες των κατοίκων της περιοχής, ενώ σημαντικός ήταν και ο παιδευτικός ρόλος της. 
Πηγή: visit-grevena.gr – Περιφερειακή Ενότητα Γρεβενών
Σύμφωνα μάλιστα με προφορικές παραδόσεις, από το μοναστήρι της Παναγίας πέρασε δύο φορές ο ευρύτατα γνωστός για την εκπαιδευτική συνεισφορά του Κοσμάς ο Αιτωλός (1714-1779). 
Πηγή: visit-grevena.gr – Περιφερειακή Ενότητα Γρεβενών
στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
