Η ουτοπία είναι μία από τις πολλές ελληνικές λέξεις που χρησιμοποιούνται στα αγγλικά. Για πολλούς, σημαίνει μια απλησίαστη περιοχή της φαντασίας. Κατά την άποψή μου, η Ελλάδα θα μπορούσε πραγματικά να είναι ένας τέτοιος τόπος.
Τον τελευταίο χρόνο μοιάζει σαν ολόκληρος ο κόσμος να βρίσκεται σε κατάσταση αναταραχής και αλλαγής. Τόσο πολιτικά όσο και περιβαλλοντικά, τίποτα δεν μοιάζει ασφαλές. Είναι απλώς μια δική μου εικασία, αλλά αναρωτιέμαι αν αυτή η κατάσταση θα φέρει πίσω στην πατρίδα περισσότερους ανθρώπους από την πολύ μορφωμένη και επιτυχημένη ελληνική διασπορά. Μπορεί να αναγνωρίσουν ότι οι αξίες και ο τρόπος ζωής στην Ελλάδα προσφέρουν πολύ περισσότερα από όσα μπορούν ποτέ να βρουν στις υποτιθέμενες περισσότερο επιτυχημένες οικονομίες όπου ζουν. Η επιστροφή τους θα ενίσχυε πολύ την Ελλάδα.
Συγκεκριμένα, εάν φανταστώ την Αθήνα σε 100 χρόνια, υπάρχει ένα στοιχείο που κυριαρχεί στις ελπίδες μου: ότι τα κτίρια των τελευταίων 150 ετών που βρίσκονται σήμερα σε κατάσταση ερήμωσης, θα αποκατασταθούν. Στα όνειρά μου βλέπω ότι θα πραγματοποιηθεί ένα έργο εμπνευσμένο από τις φωτογραφίες και τα γραπτά του Νίκου Βατόπουλου έτσι ώστε να διασφαλιστεί η σωτηρία εγκαταλελειμμένων, αλλά πολύτιμων εκφράσεων αρχιτεκτονικής. Το βιβλίο του Βατόπουλου, «Το Πρόσωπο της Αθήνας» θα ήταν το προσχέδιο, το εγχειρίδιο, για κάτι τέτοιο. Οχι για τη διατήρηση του παρελθόντος ως αυτοσκοπού, αλλά για τον σεβασμό του μεγαλείου και της χάρης των δημιουργιών του παρελθόντος, έτσι ώστε να μπορούν να βρίσκονται δίπλα δίπλα με τις καλύτερες εκφράσεις του μοντέρνου. Μια τέτοια πρωτοβουλία (για την ολοκλήρωση της οποίας νομίζω ότι θα χρειαστούν πενήντα χρόνια) θα είχε τεράστιο αντίκτυπο και στον τουρισμό. Πολλοί επισκέπτες πηγαίνουν στην Ακρόπολη και σε ορισμένα μουσεία και στη συνέχεια σπεύδουν στα νησιά, έχοντας στο μυαλό σκοτεινά και εγκαταλελειμμένα αρχοντικά στην καρδιά της πρωτεύουσας. Η Αθήνα πρέπει να αδράξει τώρα τη στιγμή προτού να είναι πολύ αργά. Τα μακροπρόθεσμα οφέλη θα είναι τεράστια.
Μέχρι την ώρα που αυτό το τεράστιο έργο αποκατάστασης θα έχει ολοκληρωθεί, θα μου άρεσε να σκεφτώ ότι ο θυμός που εμπνέει κάποιον να απλώνει γκράφιτι στους τοίχους ενός όμορφου κτιρίου, απλά δεν θα υπάρχει. Το γκράφιτι είναι συνήθως μια έκφραση οργής ενάντια στην ανισότητα και την κοινωνική αδικία. Ισως η ιδέα μου να είναι αφελής από τη στιγμή κατά την οποία οι παράγοντες αυτοί πάντοτε παραμένουν. Ωστόσο, είναι αυτονόητο ότι η κοινωνική βελτίωση υπάρχει σε όλες τις εικόνες μου για το μέλλον.
Σε εκατό χρόνια, ελπίζω ότι τα Μάρμαρα του Παρθενώνα που βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο θα είναι στην Αθήνα και ότι τα εγγόνια μας θα πιστεύουν ότι ήταν πάντα εκεί. Οταν θα μαθαίνουν ότι βρίσκονταν στο Λονδίνο για μεγάλο χρονικό διάστημα, θα δυσκολεύονται να το πιστέψουν.
Πιστεύω ότι μέσα τις επόμενες δεκαετίες (και αυτό έχει ήδη αρχίσει από την πανδημία, νομίζω) θα υπάρχει μια διαρκώς αυξανόμενη εκτίμηση, αλλά και όρεξη για μια πιο αυθεντική ζωή, μακριά από την πόλη. Δεν βλέπουμε πλέον την «πρόοδο» μόνο στο «νέο». Η τεχνολογία μας επιτρέπει επίσης να ζήσουμε ζωές σε διασύνδεση χωρίς να χρειάζεται να είμαστε όλοι σε ένα συγκεκριμένο μέρος. Η ζωή του νησιού, επομένως, που κάποτε φαινόταν τόσο αποκομμένη, δεν θα γίνεται πλέον αντιληπτή με αυτόν τον τρόπο. Το να ζούμε σε ένα φυσικό, μη μολυσμένο περιβάλλον μας επιτρέπει να είμαστε περισσότερο σε επαφή με τον εαυτό μας, καθώς και με τη φύση και αναρωτιέμαι αν, έναν αιώνα από τώρα, περισσότεροι άνθρωποι θα έχουν επιστρέψει στα νησιά για να ζήσουν την καλύτερη δυνατή εκδοχή της ζωής τους. Θα είναι οι νέοι «ουτοπιστές». Θα ακολουθήσει μια νέα τουριστική έκρηξη, καθώς οι ξένοι θα συρρέουν δώδεκα μήνες του έτους για να αποκτήσουν μια γεύση αυτής της ιδανικής ζωής.
ΥΓ. Θα ήθελα πολύ να σκεφθώ ότι ο ανταγωνισμός από τη γείτονα χώρα θα έχει τελειώσει έως το 2121. Δεδομένου ότι γιορτάζουμε 200 χρόνια ανεξαρτησίας είναι κάτι παραπάνω από ειρωνικό το γεγονός ότι η στάση της Τουρκίας εξακολουθεί να εξαντλεί τους πόρους της Ελλάδας (οικονομικούς και διανοητικούς). Τουλάχιστον, υπάρχει μια βεβαιότητα. Θα υπάρχει ένας διαφορετικός πρόεδρος μέχρι τότε και μπορώ μόνο να προσευχηθώ ότι αυτός (ή ακόμα και αυτή) θα οδηγήσει την Τουρκία με πιο φωτισμένο τρόπο έτσι ώστε να σταματήσει να εκφοβίζει τους γείτονές της. * Η Βικτόρια Χίσλοπ είναι συγγραφέας.
Περισσότερα άρθρα του αφιερώματος της «Κ» με τίτλο: «Ελλάδα του ’21, του σήμερα και του αύριο»
1821
