Η κλιματική αλλαγή δεν αποτελεί πλέον ένα μακρινό – και απίθανο – σενάριο. Οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης γίνονται ολοένα και πιο αισθητές και η προσοχή πλέον στρέφεται στον σχεδιασμό μηχανισμών σχετικά με την αντιμετώπισή τους. Ο τομέας διαχείρισης περιβαλλοντικών, κοινωνικών και θεσμικών κρίσεων έχει μετατραπεί σε τομέα άκρως σημαντικό για τον σχεδιασμό πολιτικών αποφάσεων. Ωστόσο, το κύμα φυσικών καταστροφών το οποίο «έπνιξε» την ανατολική Μεσόγειο υπογράμμισε σημαντικές ελλείψεις και ανάγκες οι οποίες οφείλουν να αντιμετωπιστούν.
Με αφορμή τις πλημμύρες και φυσικές καταστροφές τις οποίες αντιμετωπίζει η Αυστραλία την τρέχουσα χρονική περίοδο, το Διεθνές Κέντρο του Πανεπιστημίου Columbia διοργάνωσε μια παρουσίαση με θέμα τον σχεδιασμό σχετικών μηχανισμών. Σε συνεργασία με το Προξενείο των ΗΠΑ στην Κωνσταντινούπολη, ειδικοί και πολιτικοί αναλυτές έστρεψαν την προσοχή τους στον τομέα του crisis management, υπογράμμισαν τις επιτυχίες του και τις ανάγκες, και πρότειναν βήματα για περαιτέρω εξέλιξη του χώρου.
Η αυξημένη συχνότητα με την οποία παρατηρούνται φαινόμενα φυσικών καταστροφών τα τελευταία χρόνια κρούει τον κώδωνα του κινδύνου. Λήπτες πολιτικών και οικονομικών αποφάσεων αδυνατούν να αγνοήσουν την αναγκαιότητα νέων και εξελιγμένων μηχανισμών οι οποίοι θα «απαντήσουν» με ακρίβεια στις διάφορες περιβαλλοντικές κρίσεις. Χώρες σαν τις ΗΠΑ, οι οποίες διαθέτουν ήδη σχετικούς μηχανισμούς οφείλουν να επανεξετάσουν τις ανάγκες τους και να επανεκτιμήσουν τις δυνατότητές τους, τονίζει η Γενική Πρόξενος Diane Darnell.
Το ζήτημα
Τα υπάρχοντα συστήματα λήψης αποφάσεων σχετικά με φυσικές καταστροφές διαθέτουν ορισμένους περιορισμούς, οι οποίοι μειώνουν σημαντικά την αποτελεσματικότητά τους. Η γενικευμένη προσέγγιση τους, η έλλειψη ευθυγραμμισμένων αποφάσεων, και η έλλειψη συνοχής τους αποτελούν μερικά από τα ζητήματα τα οποία μειώνουν την αποδοτικότητά τους. Ωστόσο, για την Δρ. Susan Blaustein και Δρ. Merve Ispahani, ο πιο σημαντικός παράγοντας είναι η απουσία γυναικών από τον τομέα.
Η απουσία τους αποτελεί ελάττωμα το οποίο επιστήμονες και λήπτες αποφάσεων δεν έχουν παρατηρήσει έντονα τα τελευταία χρόνια, μιας και ο τομέας διαχείρισης κρίσεων δεν ήταν όσο σημαντικός όσο σήμερα. Ωστόσο, η ενσωμάτωση των γυναικών σε αυτόν τον τομέα θα αποτελέσει καίριο στοιχείο σε ότι έχει να κάνει με την βελτίωσή τους. Το κύμα κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής αλλαγής το οποίο επικεντρώνεται στην βελτίωση της θέσης των γυναικών παγκοσμίως δυνητικά μπορεί να αυξήσει την παραγωγικότητα του τομέα διαχείρισης κρίσεων. Για μεγάλο χρονικό διάστημα, ο γυναικείος πληθυσμός εντασσόταν σε κοινωνικές ομάδες οι οποίες δεν συμμετείχαν ενεργά στην πολιτική σκηνή. Ωστόσο, οι γνώσεις τους μπορούν να αλλάξουν ριζικά τον τομέα.
Οι λύσεις
Το κύμα πυρκαγιών, πλημμυρών και φυσικών καταστροφών το οποίο έλαβε χώρα το καλοκαίρι του 2021 και οδήγησε στην αύξηση περισσότερο από 700% των καμένων δασικών εκτάσεων στην Ελλάδα, αποτελεί «τροφή για σκέψη» και αποτελεί την αρχή της επανάστασης του τομέα λήψης αποφάσεων και διαχείρισης κρίσεων. Τι είναι, επομένως, η βιωσιμότητα, και γιατί είναι απαραίτητο στοιχείο για τον σχεδιασμό πόλεων;
Η βιωσιμότητα αναφέρεται σε ένα διαφορετικό σύστημα λήψης αποφάσεων, το οποίο εξελίσσεται σε περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές διαστάσεις. Πέραν της κάλυψης βασικών κοινωνικών αναγκών και οικονομικών ζητημάτων, η οπτική αυτή συνδυάζει τους τρείς τομείς για να αυξήσει την συνολική αποτελεσματικότητα τους. Η προσθήκη αυτής της λογικής, επομένως, θα επιφέρει την επανάσταση στον χώρο διαχείρισης περιβαλλοντικών κρίσεων.
Αρχικά, βαρύτητα οφείλει να τοποθετηθεί στην ανίχνευση τρεχόντων και μελλοντικών αναγκών. Η αντιμετώπιση δεν πρέπει να είναι οριζόντια, μιας και οι διάφορες χώρες και περιοχές έχουν τις δικές τους ιδιαιτερότητες. Επί παραδείγματι, ενώ η Ελλάδα και η Τουρκία παρουσιάζουν ομοιότητες σε ότι έχει να κάνει με ανάγκες παραθαλάσσιων περιοχών, οι συνολικές περιβαλλοντικές ανάγκες τους έχουν σημαντικές διαφορές λόγω έκτασης, πληθυσμού και οικονομικής κατάστασης. Συνεπώς, συστήματα αντιμετώπισης κρίσεων οφείλουν να βασίζονται σε κοινές λύσεις οι οποίες θα εξελίσσονται σε εξατομικευμένες ανάγκες.
Στην συνέχεια, μια γενικευμένη επανάσταση στον τομέα διαχείρισης κρίσεων οφείλει να επαναπροσδιορίσει το σύστημα χρηματοδότησής του. Μέχρι πρόσφατα, διεθνείς φορείς και κρατικοί τομείς αφιέρωναν συγκεκριμένο μέρος του κρατικού προϋπολογισμού για την αντιμετώπιση διάφορων κρίσεων. Ωστόσο, τα ποσά αυτά φαίνεται να μην μπορούν να καλύψουν πλήρως τις ανάγκες οι οποίες δημιουργούνται έπειτα από φυσικές καταστροφές, και παρόμοια φαινόμενα. Επομένως, μια βιώσιμη προσέγγιση του τομέα αντιμετώπισης κρίσεων οφείλει να μετατρέψει την γενικευμένη τοποθέτηση οικονομικών πόρων σε μια πιο συγκεκριμένη, η οποία θα λαμβάνει υπόψιν τις υπάρχουσες ανάγκες και ιδιαιτερότητες του κάθε τομέα.
Στο παρελθόν, έλειπε ένα σημαντικό στοιχείο από τον σχεδιασμό λύσεων: το τεχνικό κομμάτι. ο τομέας διαχείρισης διαφόρων εθνικών κρίσεων, από περιβαλλοντικές καταστροφές μέχρι οικονομικές αναστατώσεις, θεωρείτο τομέας ο οποίος μπορούσε να βελτιωθεί μόνο με πολιτικές γνώσεις. Ωστόσο, η συμπερίληψη τεχνικών λύσεων είναι το στοιχείο το οποίο χαρακτηρίζει αποτελεσματικές απαντήσεις σε τρέχουσες κρίσεις. Επί παραδείγματι, σε ότι έχει να κάνει με περιβαλλοντικές εξελίξεις, ο τομέας της δορυφορικής ανάλυσης μπορεί να παρέχει σημαντικές πληροφορίες σε πολιτικούς αναλυτές και σχεδιαστές πολιτικών λύσεων. Την περίοδο των πυρκαγιών, οι δορυφόροι Sentinel 2 και Sentinel 5P του συστήματος Copernicus της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατέγραψαν την εξέλιξη των πυρκαγιών και τις καμένες εκτάσεις. Με αυτές τις εικόνες, επιστήμονες μπορούν να σχεδιάσουν πιο αποτελεσματικές λύσεις σχετικά με γενικότερες περιβαλλοντικές λύσεις.
Τέλος, η επανάσταση στον τομέα της διαχείρισης κρίσεων οφείλει να συμπεριλάβει όλες τις κοινωνικές ομάδες οι οποίες βιώνουν σημαντικές επιπτώσεις. Η πραγματικότητα στην οποία βρισκόμαστε είναι αυτή της κλιματικής κρίσης, και οι σχετικές λύσεις θα επιφέρουν αποτελέσματα μόνο εάν συμπεριλάβουν όλους τους παράγοντες οι οποίοι επηρεάζονται. Σαφώς και μια τέτοια αλλαγή θα χρειαστεί χρόνο, αλλά ίσως να μην υπάρχει ο απαιτούμενος χρόνος για αυτόν τον σχεδιασμό. Η βιωσιμότητα, επομένως, μπορεί να χαράξει τον δρόμο για γρηγορότερες, πιο αποτελεσματικές και πιο εξειδικευμένες λύσεις.
Ακολουθήστε το Money Review στο Google News
