Πρωτεύουσα της Περιφερειακής Ενότητας Ημαθίας, χτισμένη στους πρόποδες του Bερμίου, σε περιοχή κατοικημένη από τους Προϊστορικούς Χρόνους, η Βέροια κατάφερε να διαγράψει μια αξιοσημείωτη πορεία στο διάβα των αιώνων.
Ειδικότερα κατά τη Βυζαντινή Περίοδο η Βέροια υπήρξε ένα αξιόλογο κέντρο της περιφέρειας της αυτοκρατορίας, όπως μαρτυρούν και οι εκκλησίες που χτίστηκαν στα χρόνια αυτά (Παλαιά Μητρόπολη, ναός Αναστάσεως Σωτήρος Χριστού, Άγιος Βλάσιος, Μέγας Θεολόγος κ.ά.).
Το γενικότερο πνεύμα και τα κύρια στοιχεία του βυζαντινού πολιτισμού (αισθητικές αξίες και ιδεολογικά ρεύματα), προπάντων δε τη θέση και το ρόλο της Βέροιας μέσα στον κόσμο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, προβάλλει το εξαίρετο Βυζαντινό Μουσείο της πόλης.
Υπ’ αυτό το πρίσμα, κύριος άξονας οργάνωσης και προβολής των εκθεμάτων του Μουσείου είναι οι πολιτισμικές σχέσεις και οι πολυεπίπεδες αλληλεπιδράσεις της Βέροιας τόσο με τα μεγάλα κέντρα του βυζαντινού κόσμου, όπως η Κωνσταντινούπολη και η Θεσσαλονίκη, όσο και με τις πόλεις του ευρύτερου μακεδονικού χώρου (Καστοριά κ.ά.).
Το Βυζαντινό Μουσείο της Βέροιας στεγάζεται στον αποκατεστημένο υδροκίνητο αλευρόμυλο του ιατρού Στέργιου Μάρκου, διατηρητέο βιομηχανικό κτίριο των αρχών του 20ού αιώνα (οικοδομήθηκε κατά τα έτη 1908-1911), στα όρια της διατηρητέας συνοικίας της Κυριώτισσας και σε επαφή με την αρχαία οχύρωση της πόλης.
Στον τριώροφο πετρόχτιστο μύλο του Μάρκου ξετυλίγεται η ιστορική διαδρομή της Βέροιας, προβάλλεται ο δημόσιος και ιδιωτικός βίος της πόλης και αναδεικνύεται το πολιτισμικό απόθεμά της από την εποχή του Μεγάλου Κωνσταντίνου έως την αποτίναξη του οθωμανικού ζυγού (το 1912).
Στα εκθέματα του Μουσείου συγκαταλέγονται φορητές εικόνες από την περίφημη συλλογή της Βέροιας, αποτοιχισμένες τοιχογραφίες από βυζαντινούς ναούς και αρχοντικά, αποκολλημένα παλαιοχριστιανικά ψηφιδωτά δάπεδα, αντικείμενα αγγειοπλαστικής και μικροτεχνίας, αρχιτεκτονικά γλυπτά και μαρμάρινες επιγραφές, χειρόγραφα και παλαίτυπα, νομίσματα και ξυλόγλυπτα, ταφικά ευρήματα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στον αύλειο χώρο του Βυζαντινού Μουσείου της Βέροιας διατηρούνται δύο αποκατεστημένες οθωμανικές οικίες του τέλους του 19ου αιώνα, σε επαφή με τετράπλευρο πύργο και τα νοτιοανατολικά τείχη της πόλης.
*Οι φωτογραφίες που περιλαμβάνονται στο παρόν άρθρο προέρχονται στο σύνολό τους από το διαδικτυακό τόπο του Βυζαντινού Μουσείου Βέροιας (byzantine-museum-veria.gr).