Νέες παρεμβάσεις στο εργασιακό τοπίο σχεδιάζει η κυβέρνηση με αλλαγές στο καθεστώς για τις υπερωρίες και στον συνδικαλιστικό νόμο. Οι αλλαγές θα περιλαμβάνονται σε νέο σχέδιο νόμου του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων το οποίο προγραμματίζεται να δοθεί σε δημόσια διαβούλευση τον επόμενο μήνα. Στόχος του υπουργείου είναι αφενός το καθεστώς για τις υπερωρίες να αποκτήσει μεγαλύτερη ευελιξία, αφετέρου με άλλες παρεμβάσεις, μεταξύ των οποίων η ηλεκτρονική ψηφοφορία των συνδικαλιστών για τις απεργίες και τη δημιουργία του Εθνικού Μητρώου Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, να εκσυγχρονιστεί το θεσμικό πλαίσιο.
Ειδικότερα, στο σχέδιο νόμου θα προβλέπεται η προσαρμογή του χρόνου εργασίας στις ανάγκες του εργαζομένου και της επιχείρησης.
Σύμφωνα με πληροφορίες, θα δίνεται η δυνατότητα σε εργοδότη και εργαζόμενο να συμφωνούν την «κάλυψη» της υπέρβασης του χρόνου απασχόλησης μιας ημέρας με αντίστοιχη μείωση του χρόνου εργασίας σε άλλη ημέρα, με ρεπό ή πρόσθετη άδεια, κατόπιν αιτήματος του εργαζομένου ή του εργοδότη, που ο αντισυμβαλλόμενος μπορεί να αρνηθεί μόνο για σοβαρό λόγο. Ακόμη εξετάζεται η θεσμοθέτηση αλλαγών και στο βιβλίο αδειών.
Οι παρεμβάσεις του νέου νομοσχεδίου θα εναρμονίζονται με τη φιλοσοφία του πορίσματος της Επιτροπής Πισσαρίδη η οποία προτείνει τον εξορθολογισμό της χρήσης και του κόστους των υπερωριών επισημαίνοντας ότι η ευελιξία στη χρήση τους είναι σημαντική για την οικονομική δραστηριότητα. Και επίσης ότι το κόστος των υπερωριών είναι «απαραίτητο να ευθυγραμμιστεί με εκείνο στα υπόλοιπα κράτη-μέλη της ΕΕ».
Επιδίωξη των προτάσεων της Επιτροπής είναι να δημιουργηθεί ένα ελκυστικό και αρκετά ευέλικτο πλαίσιο στην αγορά εργασίας ευθυγραμμισμένο με αυτό που υπάρχει στα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Μάλιστα, υπάρχει πρόσφατη απόφαση από ευρωπαϊκό δικαστήριο η οποία δικαίωσε ισπανική εταιρεία που θέλησε να διατηρήσει μια ευελιξία και στον τρόπο χορήγησης των υπερωριών αλλά και στον τρόπο αποζημίωσής τους. Με άλλα λόγια, το ευρωπαϊκό δικαστήριο δικαίωσε την εταιρεία αυτή που ήθελε, αντί να δώσει εγχρήματη αποζημίωση για τις υπερωρίες που έκαναν οι εργαζόμενοί της, να επιλέξει άλλους τρόπους αποζημίωσης, όπως χορήγηση μεγαλύτερου χρόνου άδειας πέραν της κανονικής ή να μειώσει το ωράριο της εργασίας τους τις επόμενες μέρες. Δηλαδή, το ευρωπαϊκό δικαστήριο δικαιολόγησε νομικά την ευελιξία του ωραρίου, της χρήσης και της αποζημίωσης των υπερωριών θεωρώντας την ως δικαίωμα του εργοδότη.
Πάνω σε αυτή τη δικαστική απόφαση, η Επιτροπή Πισσαρίδη προτείνει αλλαγές στο καθεστώς των υπερωριών ανεβάζοντας παράλληλα και το πλαφόν των 120 ωρών ανά εξάμηνο. Μεταξύ άλλων στο σχέδιο νόμου θα καθορίζονται αντικειμενικά κριτήρια για τον προσδιορισμό της έννοιας του διευθυντικού στελέχους που δεν θα δικαιούται υπερωρίες, κάτι που μέχρι σήμερα ερμηνεύεται κατά διαφορετικό τρόπο από κάθε Επιθεώρηση Εργασίας, με αποτέλεσμα όλες οι επιχειρήσεις να κινδυνεύουν ανά πάσα στιγμή με πρόστιμα.
Μητρώο συμβάσεων
Επίσης εξετάζεται η δημιουργία Εθνικού Μητρώου Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, όπου θα αναρτώνται όλες οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας (επιχειρησιακές, κλαδικές και διαιτητικές αποφάσεις) και θα έχει πρόσβαση σε αυτές το σύνολο των εργαζομένων και εργοδοτών της χώρας.
Ακόμη επί τάπητος θα τεθεί η ηλεκτρονική ψηφοφορία των συνδικαλιστών για τη λήψη αποφάσεων, όπως για παράδειγμα η διεξαγωγή απεργίας. Η νέα διάταξη θα εφαρμοστεί σε συνδυασμό με την ισχύουσα διάταξη που προβλέπει την παρουσία του 50% των οικονομικά ενεργών μελών της πρωτοβάθμιας συνδικαλιστικής οργάνωσης στη γενική συνέλευση, ώστε να τεκμαίρεται απαρτία και να λαμβάνεται έγκυρη απόφαση για απεργία. Παράλληλα, θα προβλεφθεί η δημιουργία ηλεκτρονικών μητρώων για συνδικαλιστικές οργανώσεις εργαζομένων αλλά και εργοδοτών.
Ψηφιακό ωράριο
Εξάλλου στο ίδιο σχέδιο νόμου θα προβλέπεται το ψηφιακό ωράριο και η ηλεκτρονική κάρτα εργασίας. Ηδη στο υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων ξεκίνησαν οι συσκέψεις για τη διαμόρφωση των διατάξεων του νομοσχεδίου με στόχο τον εκσυγχρονισμό των θεσμών της αγοράς εργασίας. Η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας και η πανδημία του κορωνοϊού είχαν ως αποτέλεσμα να μετατεθεί η κατάθεση του νομοσχεδίου «ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ» που θα περιλαμβάνει όλες τις αλλαγές. Αμέσως μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου το φθινόπωρο θα τεθεί σε εφαρμογή το «ψηφιακό ωράριο», αλλά και η πιλοτική χρήση της ηλεκτρονικής κάρτας εργασίας σε μεγάλες επιχειρήσεις, με την καθολική εφαρμογή της να ολοκληρώνεται στο τέλος του 2021.
Αμέσως μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου και την έκδοση των υπουργικών αποφάσεων όλες οι επιχειρήσεις της χώρας θα πρέπει να μπουν στην ηλεκτρονική πλατφόρμα «ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ» και να συμπληρώσουν τα νέα απλοποιημένα έντυπα που θα έχουν αναρτηθεί για την έναρξη της λειτουργίας του «ψηφιακού ωραρίου». Οι εργοδότες θα δηλώνουν τα σχήματα ωραρίου ή τροποποίησης ωραρίου με ψηφιακές επιλογές, επιδεχόμενες αυτόματης επεξεργασίας και διασταύρωσης σε πραγματικό χρόνο και θα σταματήσει η υποβολή κειμένου ή σαρωμένου αρχείου pdf όπως γινόταν μέχρι σήμερα. Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας, καθημερινά υποβάλλονται 38.000 δηλώσεις για μεταβολές ωραρίου που επηρεάζουν 100.000 θέσεις εργασίας.
Αυτοματοποιημένοι έλεγχοι
Σύμφωνα με στελέχη του υπουργείου Εργασίας, με το νέο σύστημα θα απαιτούνται λίγες, απλές και αυτοματοποιημένες κινήσεις για την καταγραφή του ωραρίου του συνόλου των εργαζομένων στη χώρα, αλλά και των μεταβολών στις ώρες εργασίας μέσω της αναβάθμισης του συστήματος.
Με αυτόν τον τρόπο θα γίνεται αυτοματοποιημένα πλέον και ο έλεγχος από τους επιθεωρητές του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας, οι οποίοι πριν μπουν σε μια επιχείρηση θα έχουν την πλήρη ηλεκτρονική καταγραφή όλων των ωρών απασχόλησης και των μεταβολών τους για το σύνολο των εργαζομένων που απασχολούνται. Με αυτόν τον τρόπο θα υπάρχει καλύτερη διασταύρωση των στοιχείων για την τήρηση της εργατικής νομοθεσίας και την επιβολή προστίμων σε διαφορετική περίπτωση. Με την εφαρμογή του ψηφιακού ωραρίου ανοίγει ο δρόμος για την εφαρμογή της ηλεκτρονικής κάρτας του εργαζομένου που θα είναι συνδεδεμένη με το σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ» σε πραγματικό χρόνο.
Σύμφωνα με πληροφορίες, θα καταγράφεται η ώρα εισόδου και εξόδου των εργαζομένων με σκοπό την καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας, αλλά και τη διασταύρωση των υπερωριών που δηλώνονται από τους εργοδότες. Τα στοιχεία αυτά θα καταγράφονται σε ηλεκτρονικό ρολόι παρουσίας προσωπικού (ωρομέτρηση) και θα διαβιβάζονται αυτόματα με ηλεκτρονικό τρόπο στο σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ», όπου και θα διασταυρώνονται. Η χρήση της ηλεκτρονικής κάρτας θα ξεκινήσει πιλοτικά σε μεγάλες επιχειρήσεις με περισσότερους από 50 εργαζομένους, σε τράπεζες, αλλά και σε σουπερμάρκετ και θα υπάρξει υποχρεωτική εφαρμογή σε όλες τις επιχειρήσεις πιθανότατα έως το τέλος του 2021. Με τη χρήση της ηλεκτρονικής κάρτας θα καταγράφονται όλες οι υπερωρίες, οι οποίες θα πρέπει στη συνέχεια να αποπληρώνονται.
