Έως τον Μάρτιο του 2017
Η τρόικα ζητά να μηδενιστεί άμεσα η προσωπική διαφορά, αντί για το 2018 – Ο επανυπολογισμός αναμένεται να «βγάλει» 25-30% διαφορά στις κύριες αποδοχές
Στην επίσπευση της αφαίμαξης της προσωπικής διαφοράς που θα προκύψει από τον επανυπολογισμό των κύριων συντάξεων στοχεύουν οι δανειστές βρίσκοντας ως πρόσχημα το χρηματοδοτικό κενό που εντόπισαν στη συνταξιοδοτική δαπάνη. Αποκρούοντας τις πιέσεις, οι Ελληνες αξιωματούχοι καθυστερούν τεχνηέντως τον επανυπολογισμό των συντάξεων, προβάλλοντας ως δικαιολογία το δύσκολο εγχείρημα της λειτουργίας του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) εντός ενάμιση μήνα.
Υπό την πίεση των τεχνικών κλιμακίων, το υπουργείο Εργασίας δεσμεύτηκε ότι θα έχει ολοκληρώσει τον επανυπολογισμό του 30% του συνόλου των κύριων συντάξεων έως τον Μάρτιο του 2017. Έτσι, η ελληνική πλευρά θα συνεχίσει να… παίζει καθυστέρηση για να αποφύγει τις μειώσεις και οι δανειστές θα εξακολουθούν να πιέζουν με το επιχείρημα ότι πρέπει να μετρήσουν επιτέλους το ύψος της εξοικονόμησης που έχει αποφέρει ο νόμος Κατρούγκαλου. Σύμφωνα με τον νόμο, η διαφορά μεταξύ της παλαιότερης και της νέας επανυπολογισμένης σύνταξης θα παραμείνει ως προσωπική διαφορά για όλους τους συνταξιούχους έως το τέλος του 2018.
Οι δανειστές, έχοντας μονίμως το βλέμμα στην προσωπική διαφορά με σκοπό να επεκταθούν οι μειώσεις και στους νυν συνταξιούχους, ζητούν να μηδενιστεί άμεσα αντί του 2018. Παράγοντες της ασφάλισης εκτιμούν ότι ο επανυπολογισμός θα εμφανίσει διαφορές 25%-30% στις κύριες συντάξεις. Σημαντικότερες θα είναι οι διαφορές στους συνταξιούχους του ΙΚΑ, των ΔΕΚΟ και των τραπεζών, ενώ μικρότερες στο Δημόσιο.
Οι θεσμοί πιέζουν για τη λήψη πρόσθετων μέτρων υποστηρίζοντας ότι η δαπάνη έχει ξεφύγει κατά 400 εκατ. ευρώ στο πεδίο των κύριων συντάξεων. Υπολογίζουν δηλαδή ότι ανήλθε σε 26,2 δισ. ευρώ φέτος, ενώ οι Ελληνες αξιωματούχοι επιμένουν ότι η δαπάνη δεν έχει ξεπεράσει τα 25,8 δισ., καθώς ο αριθμός των συνταξιοδοτήσεων έχει μειωθεί δραματικά. Από τον Μάιο που τέθηκε σε εφαρμογή ο νόμος Κατρούγκαλου υποβλήθηκαν 9.500 αιτήσεις για συνταξιοδότηση στο ΙΚΑ και 5.000 αντίστοιχα στο Δημόσιο. Οι δανειστές ζητούν περισσότερα στοιχεία και αποδείξεις για τη δαπάνη, ενώ στο μυαλό τους επεξεργάζονται νέα μέτρα για να καλυφθεί το κενό των 400 εκατ. ευρώ. Ζήτησαν μάλιστα να επισπευστεί η πληρωμή των εκκρεμών συντάξεων σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα που έχει συμφωνηθεί για να ξεκαθαρίσει το τοπίο και να φανούν επιτέλους στο σύστημα και οι κουτσουρεμένες συντάξεις Κατρούγκαλου.
Ως πρώτο βήμα θα εκταμιευτούν 859 εκατ. ευρώ από τον κρατικό προϋπολογισμό για την αποπληρωμή περίπου 130.000 εκκρεμών κύριων συντάξεων που βρίσκονταν στην ουρά τουλάχιστον 2-3 χρόνια ακόμα και με κίνδυνο η δαπάνη για τις συντάξεις να εκτοξευτεί στα ύψη. Η αποπληρωμή των συντάξεων (και των αναδρομικών) θα γίνει σταδιακά από τον Φεβρουάριο έως τον Σεπτέμβριο του 2017. Η απόφαση να χρησιμοποιηθούν τα πλεονάσματα του Προϋπολογισμού για την εξόφληση των ληξιπρόθεσμων οφειλών των Ταμείων συνδέεται με την έναρξη της λειτουργίας του υπερταμείου ΕΦΚΑ από 1/1/2017, καθώς οι δανειστές είχαν ζητήσει το νέο Ταμείο να ξεκινήσει τη λειτουργία του χωρίς υποχρεώσεις από το παρελθόν.
Στόχος του υπουργείου Εργασίας είναι οι συντάξεις να εκδίδονται από τον επόμενο χρόνο εντός τριών μηνών, κάτι που αμφισβητείται από τα στελέχη των Ταμείων, τα οποία υποστηρίζουν ότι με τη λειτουργία του ΕΦΚΑ θα επικρατήσει τέτοιο αλαλούμ που η καθυστέρηση στην έκδοση των συντάξεων θα παραταθεί περίπου κατά ένα έτος, δηλαδή συνολικά η καθυστέρηση θα αγγίζει τα τρία έτη. Πάντως η σχετική τροπολογία που προβλέπει την εκταμίευση των 859 εκατ. ευρώ ξεκαθαρίζει ότι σε περίπτωση που οι φορείς δεν χρησιμοποιήσουν τη χρηματοδότηση για την αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων οφειλών θα πρέπει να επιστρέψουν το ποσό.
Το καίριο ερώτημα είναι αν η κυβέρνηση θα κερδίσει το στοίχημα αξιοποιώντας το κονδύλι εντός οκτώ μηνών ώστε οι δικαιούχοι να πάρουν επιτέλους τις συντάξεις τους ή θα χαθεί και πάλι η ευκαιρία.
Συνδικαλιστές υποστηρίζουν ότι παρά τις καλές προθέσεις οι συντάξεις, κυρίως οι διαδοχικές, θα κολλήσουν στα γρανάζια της γραφειοκρατίας και στην έλλειψη προσωπικού, με αποτέλεσμα να μην απορροφηθεί το κονδύλι και να επιστραφεί ενισχύοντας το πρωτογενές πλεόνασμα.
Ο υφυπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης Τάσος Πετρόπουλος εκφράζει την πεποίθηση ότι το προσωπικό των Ταμείων θα βάλει τα δυνατά του για να κερδηθεί το στοίχημα, τονίζοντας δε ότι «όποιος υπάλληλος δεν δουλεύει ή μποϊκοτάρει την προσπάθεια θα απολυθεί».
Ο χάρτης των εκκρεμών συντάξεων ανά Ταμείο διαμορφώνεται ως εξής:
* Στο ΙΚΑ οι εκκρεμείς αιτήσεις για κύριες συντάξεις φτάνουν τις 58.000. Από τους δικαιούχους που βρίσκονται στην αναμονή μόνο οι 12.500 παίρνουν προσωρινή σύνταξη εξαιτίας των αυστηρών προϋποθέσεων (πληρωμή πλασματικών ετών) που ορίζει ο νόμος Κατρούγκαλου. Ο αριθμός των εκκρεμών συντάξεων έχει μειωθεί κατά 30% σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια λόγω της έξυπνης πρωτοβουλίας του διοικητή του ΙΚΑ Διονύση Καλαματιανού οι φάκελοι με τα αιτήματα να προωθούνται για καταμέτρηση στον Βόλο, στην Καλαμάτα, στα Τρίκαλα, στην Κόρινθο, στη Δράμα και σε άλλες πόλεις όπου υπάρχει διαθέσιμο προσωπικό.
* Στον ΟΑΕΕ οι εκκρεμείς αιτήσεις ανέρχονται σε 32.000, στον ΟΓΑ σε 30.000 και στο Δημόσιο σε 5.000. Καταβάλλεται προσπάθεια να ενταχθούν στον μηχανισμό αποπληρωμής ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου και οι εκκρεμείς επικουρικές συντάξεις οι οποίες αγγίζουν τις 129.000, με συνολικό κόστος μαζί με τα αναδρομικά 300 εκατ. ευρώ. Οι δανειστές ωστόσο αρνούνται να δώσουν τη συγκατάθεσή τους σε αυτό, καθώς με το μνημόνιο έχει απαγορευτεί η επιχορήγηση των επικουρικών συντάξεων από τον κρατικό προϋπολογισμό. Αντίθετα, δρομολογείται η εκταμίευση 85 εκατ. ευρώ με προορισμό το Μετοχικό Ταμείο Πολιτικών Υπαλλήλων για την πληρωμή 23.500 μερισμάτων. Η αποπληρωμή των εφάπαξ που είχε παγώσει από τον Σεπτέμβριο του 2013 ξεκίνησε πάλι τον φετινό Ιούλιο, με στόχο να ολοκληρωθεί τον Ιούνιο του 2017. Για το σκοπό αυτό θα διατεθούν συνολικά άλλα 905 εκατ. ευρώ.
Από τον φετινό Ιούλιο έως τον Σεπτέμβριο αποδόθηκαν συνολικά 9.000 εφάπαξ, ενώ για τους μήνες Νοέμβριο και Δεκέμβριο στόχος είναι η καταβολή άλλων 8.500 εφάπαξ σε δικαιούχους.
Η καθυστέρηση στην έκδοση συντάξεων και η δυσκολία απονομής ακόμα και προσωρινής σύνταξης έχει φέρει στα όρια της απελπισίας πολλές κατηγορίες ασφαλισμένων που αντιμετωπίζουν πλέον πρόβλημα επιβίωσης. Η πρωτοφανής αργοπορία οφείλεται στην καθυστέρηση έκδοσης των σχετικών εγκυκλίων για τον υπολογισμό των νέων συντάξεων που έχει κολλήσει στον μαθηματικό τύπο υπολογισμού του μέσου μισθού από το 2000 και μετά, τον οποίο ακόμα αναζητούν η ΕΛΣΤΑΤ και Εθνική Αναλογιστική Αρχή. Οι δύο εγκύκλιοι που εξέδωσε η κυβέρνηση για να καλύψει προσωρινά το κενό ήταν δώρο άδωρο για τους δικαιούχους που περιμένουν στην ουρά.
Ειδικότερα, η εγκύκλιος Πετρόπουλου προβλέπει τη χορήγηση προσωρινού ποσού αντί σύνταξης ύψους 345,60 ευρώ που θα επιμερίζεται σε χήρες και ορφανά μέχρι να εκδοθούν οι εγκύκλιοι για τις οριστικές συντάξεις χηρείας του νέου νόμου. Το προσωρινό ποσό για τις συντάξεις αναπηρίας θα είναι ακόμα χαμηλότερο, στα 192 ευρώ. Οι χήροι/ες εξακολουθούν να διαμαρτύρονται στις υπηρεσίες του υπουργείου ότι τα ποσά είναι πενιχρά και αντιμετωπίζουν προβλήματα επιβίωσης. Αλλά και η εγκύκλιος του Γενικού Λογιστηρίου Κράτους που αφορούσε το νέο συνταξιοδοτικό καθεστώς των δημοσίων υπαλλήλων και των ενστόλων και επιχείρησε να δώσει λύση στην απονομή προσωρινής σύνταξης σε ελάχιστες περιπτώσεις φάνηκε χρήσιμη, καθώς χωρίς προσωρινή σύνταξη θα μένουν και πάλι όσοι δημόσιοι υπάλληλοι αναγνωρίζουν χρόνια ασφάλισης για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος.
Σύμφωνα με την εγκύκλιο, «μόνο αν ήδη έχει εκδοθεί πράξη αναγνώρισης των χρόνων αυτών θα απονέμεται προσωρινή σύνταξη», ωστόσο για να εκδοθεί η πράξη αναγνώρισης πλασματικών ετών πρέπει ο ασφαλισμένος να έχει καταβάλει το ποσό της εξαγοράς, το οποίο έχει τριπλασιαστεί με τον νόμο Κατρούγκαλου.
