Οι αγχώδεις διαταραχές αποτελούν το πιο συχνό πρόβλημα ψυχικής υγείας, καθώς προσβάλλουν έναν στους τρεις ενηλίκους κάποια στιγμή στη ζωή τους και σχεδόν τους μισούς πάσχοντες από κατάθλιψη.
Η αντιμετώπισή τους είναι πολύπλοκη. Συμπεριλαμβάνει ειδικές θεραπείες και φάρμακα καθώς και αλλαγές στον τρόπο ζωής, που στόχο έχουν να διεγείρουν το αίσθημα ηρεμίας των ασθενών. Στις αλλαγές αυτές συμπεριλαμβάνεται η βελτίωση της διατροφής γιατί πολλές μελέτες έχουν δείξει πως μολονότι δεν υπάρχουν τρόφιμα που να θεραπεύουν το άγχος, η προσεγμένη διατροφή μπορεί να βοηθήσει.
«Η προσεγμένη διατροφή είναι σημαντική διότι σχεδόν 95% των υποδοχέων της “ορμόνης της ηρεμίας”, της σεροτονίνης, βρίσκεται στο εσωτερικό τοίχωμα του εντέρου» λέει η δρ Ούμα Ναϊντού, ψυχίατρος στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης και διδάσκουσα στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ. «Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο διερευνάται ακόμα και το ενδεχόμενο να μπορούν ορισμένα τρόφιμα, όπως τα προβιοτικά, να θεραπεύσουν τις αγχώδεις διαταραχές ή και την κατάθλιψη ακόμα».
Η δρ Ναϊντού τονίζει ότι εκτός από τις βασικές διατροφικές οδηγίες που είναι η ισορροπημένη διατροφή, η κατανάλωση άφθονων υγρών (ακόμα και η μικρή αφυδάτωση μπορεί να επηρεάσει την ψυχική διάθεση) και ο περιορισμός της κατανάλωσης καφεΐνης και αλκοόλ, υπάρχουν ορισμένες άλλες λεπτομέρειες που μπορεί να κάνουν τη διαφορά.
«Ο πάσχων πρέπει να καταναλώνει σύνθετους υδατάνθρακες (δηλαδή προϊόντα ολικής άλεσης), διότι μεταβολίζονται πιο αργά και έτσι διατηρούν σχετικά σταθερά τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, με αποτέλεσμα να δημιουργείται αίσθημα ηρεμίας» λέει. «Τα τρόφιμα με απλούς υδατάνθρακες, όπως όσα περιέχουν ζάχαρη και τα γλυκά, ασκούν την αντίθετη δράση».
Ο ασθενής πρέπει επίσης να τρώει πολλά φρούτα και λαχανικά, αλλά και να μην παραλείπει γεύματα διότι όταν ο οργανισμός μένει επί πολλές ώρες χωρίς τροφή το σάκχαρο μειώνεται σημαντικά και προκαλείται νευρικότητα, η οποία μπορεί να επιδεινώσει το υποκείμενο άγχος.
Θρεπτικά συστατικά που μπορούν να βοηθήσουν:
Υπάρχουν επίσης κάποια τρόφιμα που μειώνουν το άγχος χάρη σε ορισμένα συστατικά που περιέχουν, σύμφωνα με τα έως τώρα επιστημονικά δεδομένα. Στα συστατικά αυτά ανήκουν:
* Το μαγνήσιο. Μελέτες σε ποντίκια έδειξαν ότι η έλλειψή του από τη διατροφή αυξάνει τις αγχώδεις συμπεριφορές. Καλές φυσικές πηγές είναι τα σκουροπράσινα φυλλώδη λαχανικά όπως το σπανάκι. Αλλες καλές πηγές είναι τα όσπρια, οι ξηροί καρποί, οι σπόροι και τα δημητριακά ολικής άλεσης.
* Ο ψευδάργυρος. Σχετίζεται με μειωμένο άγχος. Καλές φυσικές πηγές είναι τα στρείδια, τα κάσιους, το συκώτι, το μοσχάρι και οι κρόκοι των αβγών.
* Τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα. Βελτιώνουν το άγχος και την κατάθλιψη. Οι καλύτερες φυσικές πηγές τους είναι τα παχιά ψάρια (σαρδέλα, σολομός, σκουμπρί, γαύρος, ρέγγα, τόνος) και τα ιχθυέλαια.
* Τα προβιοτικά. Πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Psychiatry Research» έδειξε ότι μπορεί να μειώσουν το άγχος και τη δυσφορία από τις κοινωνικές συναναστροφές (κοινωνικό άγχος). Καλές φυσικές πηγές τους είναι το κεφίρ, το γιαούρτι, το ξινολάχανο και οι πίκλες.
* Οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β. Καλές φυσικές πηγές είναι τα αβοκάντο, τα αμύγδαλα και τα σπαράγγια.
«Τα παραπάνω τρόφιμα διεγείρουν την έκκριση “ηρεμιστικών” νευροδιαβιβαστών όπως η σεροτονίνη και η ντοπαμίνη και αποτελούν ένα ασφαλές, εύκολο πρώτο βήμα προς τη διαχείριση του άγχους» λέει η δρ Ναϊντού.
Τα αντιοξειδωτικά
Το άγχος πιστεύεται επίσης ότι σχετίζεται με το οξειδωτικό στρες του οργανισμού και γι’ αυτό δεν θα έβλαπτε να εμπλουτίσετε τη διατροφή σας και με αντιοξειδωτικά τρόφιμα. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν φασόλια (αποξηραμένα, μαύρα, κόκκινα), φρούτα (μήλα, δαμάσκηνα, μούρα), ξηροί καρποί (καρύδια, πεκάν), λαχανικά (αγκινάρες, κράμβη, σπανάκι, μπρόκολο, παντζάρια) και ορισμένα μπαχαρικά (κουρκουμάς, τζίντζερ).
Ανεξαρτήτως διατροφής, η δρ Ναϊντού συνιστά να απευθυνθείτε σε έναν ειδικό στην ψυχική υγεία εάν το άγχος σας είναι έντονο ή διαρκεί επί περισσότερο από 2 εβδομάδες.
«Ακόμα όμως κι αν ο γιατρός συστήσει φαρμακευτική αγωγή ή/και ψυχολογική υποστήριξη, αξίζει τον κόπο να ρωτήσετε αν μπορεί να σας βοηθήσουν και οι διατροφικές προσαρμογές», συνιστά. «Αν και αυτές δεν αποτελούν υποκατάστατο των άλλων θεραπειών, η συσχέτιση διατροφής, ψυχικής διάθεσης και άγχους προσελκύει ολοένα περισσότερο το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας διότι ως φαίνεται είναι ισχυρή και ουσιαστική».
